Anında Hisse Fiyatları
ABD Borsaları
ABD Bonoları
American Stock Exchange
Amex Composite
Boston Stock Exchange
Chicago Stock Exchange
Chicago Board of TradeÇarpraz Kurlar
Dünya Borsaları
Dow Jones(I)
Dow Jones(II)
Nasdaq
NASDAQ
New York Stock Exchange
NYSE Composite
S&P500(I)
S&P500(II)
Slikon Investor
London Stock Exchange
Tradepoint Investment
The London Metal Exchange
Yahoo Finance
26 Ağustos 2007 Pazar
EKONOMİ SÖZLÜĞÜ Y
Yatırım: Belli bir getiri sağlamak amacıyla, belirli vadelerde birikimlerin yatırım araçlarına bağlanmasıdır.Yatırımcı yaptığı yatırımın maliyetini üstlenir. Bu onun riskidir. Eğer yatırımcı kendi öz fonlarını kullanarak yatırım yapıyorsa, en azından bu fonların maliyetini karşılaması gerekir. Yatırımcı, elindeki bu fonlarla tahvil alış satışı veya vadeli mevduat ile faiz geliri de sağlayabilir. Faiz hadleri, gelir seviyesi, borçlanabilme imkanları ve risk yatırımı etkileyen unsurlardandır.
Yatırım danışmanlığı: Müşterilere sermaye piyasası araçları ile bunları ihraç eden ortaklık ve kuruluşlar, yönlendirici nitelikte yazılı veya sözlü yorum ve yatırım tavsiyelerinde bulunulması faaliyetidir.
Yatırım fonları: Halktan katılma belgeleri karşılığı toplanan paralarla belge sahipleri hesabına, oluşturulan portföyü işletmek amacıyla kurulan malvarlığıdır.
Yatırım ortaklıkları: Sermaye piyasası araçları ile altın ve diğer kıymetli madenler portföyü işletmek üzere anonim ortaklık şeklinde ve kayıtlı sermaye esasına göre kurulan sermaye piyasası kurumlarıdır.
Yatırım danışmanlığı: Müşterilere sermaye piyasası araçları ile bunları ihraç eden ortaklık ve kuruluşlar, yönlendirici nitelikte yazılı veya sözlü yorum ve yatırım tavsiyelerinde bulunulması faaliyetidir.
Yatırım fonları: Halktan katılma belgeleri karşılığı toplanan paralarla belge sahipleri hesabına, oluşturulan portföyü işletmek amacıyla kurulan malvarlığıdır.
Yatırım ortaklıkları: Sermaye piyasası araçları ile altın ve diğer kıymetli madenler portföyü işletmek üzere anonim ortaklık şeklinde ve kayıtlı sermaye esasına göre kurulan sermaye piyasası kurumlarıdır.
EKONOMİ SÖZLÜĞÜ V
Vadeli işlem sözleşmesi: Sözleşmenin taraflarını belirlenen ileri bir tarihte üzerinde anlaşılan fiyattan standartlaştırılmış miktardaki bir mali veya kıymeti alma veya satma yükümlülüğüne sokan sözleşmedir.
VADELİ PİYASALAR: Gelecekte belirlenmiş bir zamanda belirlenen bir fiyat üzerinden mal ve hizmetlerin satılıp alındığı piyasalardır.
Valör: Kredi ya da mevduat için bankaca faizin işletilmeye başlandığı tarihe denir.
VADELİ PİYASALAR: Gelecekte belirlenmiş bir zamanda belirlenen bir fiyat üzerinden mal ve hizmetlerin satılıp alındığı piyasalardır.
Valör: Kredi ya da mevduat için bankaca faizin işletilmeye başlandığı tarihe denir.
EKONOMİ SÖZLÜĞÜ T
Tahvil: Anonim şirketlerin kaynak bulmak amacıyla Ticaret ya da Sermaye Piyasası kanunlarına göre, itibari kıymetleri eşit ve ibareleri aynı olmak üzere çıkardıkları borç senetidir.
TAHVİL VE BONO FONU: Portföyünün en az %51'inin devamlı olarak borçlanma araçlarına yatırılmış fonlardır.
Takas bank: Borsada kote olan senetlerin işlemlerin düzgün olarak işlenmesi ve düzenli olarak tutulması amacıyla borsada saklanmasıdır. İMKB’de işlem gören senetlerin muhafazası ile görevli olan İMKB Takas ve Saklama Bankası A.Ş., kote olan senetlerin büyük bir kısmını muhafaza ettiği için ayrıca fiziki bir dolaşıma engel olmakta ve şirketleri senet basma külfetinden kurtarmaktadır.
Tasarruf: Gelirden tüketimin çıkartılması ile elde edilir.
Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu: Tasarruf mevduatı sahiplerini belirli bir tutara kadar ilgili bankanın ödeme yetersizliği riskine karşın sigorta etmektir.
Tavan fiyat: Hisse senetlerinin bir seans içerisinde görebileceği en yüksek fiyattır.
TEFE: Toptan Eşya Fiyat Endeksi. Enflasyon rakamı olarak alınır.
Tekel: Tek bir satıcı ve karşılığında çok miktarda alıcı olan piyasadır.
Teknik analiz: Hisse senedi veya borsa endeksi fiyatının ya da işlem miktarında meydana gelen değişmelerin genellikle grafiklerle açıklanması ve geleceğe yönelik trend belirleme aracıdır.
Temel analiz: Hisse senetlerinin gerçeğe en yakın fiyatlarını bulmaya yönelik bir yöntemdir.
Temerrüt: Taahhütlerinin gerektirdiği ödeme veya menkul kıymet teslimatlarını belirlenen süreler içinde gerçekleştirmeyen borsa üyesi, herhangi bir ihbara gerek kalmaksızın temerrüde düşmüş sayılır.
Temettü: (Kar payı) Ortakların dönem içinde elde ettikleri kardan mevcut ortakların pay alma hakkıdır.
Temettü getirisi: Hisse senedinin yıllık getirisidir.
Teminat mektupları: Alıcı ile satıcı arasındaki güvenin sağlanması için bir banka aracılığına ihtiyaç duyulur. Bankalar borçluya kefil olarak bu güveni sağlar.
Ters repo: Bir menkul kıymetin başlangıç tarihinde alınıp bitiş tarihinde geri satılması işlemidir. Ters repo yapan parayı kullandıran taraftır.
Tezgah Üstü Piyasa: (Over The Counter-OTC): Değerli evrakların ticaretinin yapıldığı standardize edilmemiş piyasalardır.
TÜFE: Tüketici Fiyat Endeksi
TAHVİL VE BONO FONU: Portföyünün en az %51'inin devamlı olarak borçlanma araçlarına yatırılmış fonlardır.
Takas bank: Borsada kote olan senetlerin işlemlerin düzgün olarak işlenmesi ve düzenli olarak tutulması amacıyla borsada saklanmasıdır. İMKB’de işlem gören senetlerin muhafazası ile görevli olan İMKB Takas ve Saklama Bankası A.Ş., kote olan senetlerin büyük bir kısmını muhafaza ettiği için ayrıca fiziki bir dolaşıma engel olmakta ve şirketleri senet basma külfetinden kurtarmaktadır.
Tasarruf: Gelirden tüketimin çıkartılması ile elde edilir.
Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu: Tasarruf mevduatı sahiplerini belirli bir tutara kadar ilgili bankanın ödeme yetersizliği riskine karşın sigorta etmektir.
Tavan fiyat: Hisse senetlerinin bir seans içerisinde görebileceği en yüksek fiyattır.
TEFE: Toptan Eşya Fiyat Endeksi. Enflasyon rakamı olarak alınır.
Tekel: Tek bir satıcı ve karşılığında çok miktarda alıcı olan piyasadır.
Teknik analiz: Hisse senedi veya borsa endeksi fiyatının ya da işlem miktarında meydana gelen değişmelerin genellikle grafiklerle açıklanması ve geleceğe yönelik trend belirleme aracıdır.
Temel analiz: Hisse senetlerinin gerçeğe en yakın fiyatlarını bulmaya yönelik bir yöntemdir.
Temerrüt: Taahhütlerinin gerektirdiği ödeme veya menkul kıymet teslimatlarını belirlenen süreler içinde gerçekleştirmeyen borsa üyesi, herhangi bir ihbara gerek kalmaksızın temerrüde düşmüş sayılır.
Temettü: (Kar payı) Ortakların dönem içinde elde ettikleri kardan mevcut ortakların pay alma hakkıdır.
Temettü getirisi: Hisse senedinin yıllık getirisidir.
Teminat mektupları: Alıcı ile satıcı arasındaki güvenin sağlanması için bir banka aracılığına ihtiyaç duyulur. Bankalar borçluya kefil olarak bu güveni sağlar.
Ters repo: Bir menkul kıymetin başlangıç tarihinde alınıp bitiş tarihinde geri satılması işlemidir. Ters repo yapan parayı kullandıran taraftır.
Tezgah Üstü Piyasa: (Over The Counter-OTC): Değerli evrakların ticaretinin yapıldığı standardize edilmemiş piyasalardır.
TÜFE: Tüketici Fiyat Endeksi
EKONOMİ SÖZLÜĞÜ S
Sabit Döviz: Belirli bir ülkenin ulusal parasının, belli bir parite üzerinden konvertibl (Konvertibilte) bir dövize bağlanarak değerinin ayarlanmasıdır.
Satın Alma Gücü Paritesi (SGP): Ülkeler arasındaki fiyat düzeyi farklılaşmasını ortadan kaldıran para birimi dönüştürme oranıdır. Eldeki toplu bir para parite oranı ile farklı bir para birimine dönüştürüldüğünde, tüm ülkelerde aynı sepetteki mal ve hizmetler satın alınabilir. SGP ülkeler arasındaki fiyat farklılıklarını yok ederek, ulusal para birimlerini birbirlerini dönüştüren orandır.
Serbest dalgalanma (Free float): Serbest dalgalanan kur sisteminde ülke parasının değeri piyasa tarafından belirlenmektedir. Döviz piyasasına yapılan müdahaleler, kurların istenilen düzeyde oluşmasını sağlamak yerine, bu piyasadaki gereksiz dalgalanmaları önlemek ve değişimleri daha ılımlı hale getirmek için yapılmaktadır. Bu sistemde para politikası, daha etkin hale gelmekte ve ülkenin tutması gereken uluslararası rezerv miktarı azalmaktadır. Serbest dalgalanan döviz kuru sisteminden kaynaklanan olumsuzluk ise, dış ekonomik ilişkilerde belirsizlikleri ve riskleri artırması nedeniyle kaynak dağılımını olumsuz etkilemesidir.
Serbest Döviz: Konvertibl ulusal para. Yurtiçinde başka ulusal paralara tahvili serbest olup, yurtdışına transferlerine çeşitli sınırlar konmuş olabilir.
Sermaye Piyasası: Genellikle uzun vadeli fon ihtiyaçlarının karşılandığı ve Hazine tarafından kontrol edilen piyasadır.
SERMAYE: üretimde kullanılan ve kendileri de üretilmiş olan mal ve değerlerdir.
STOK DEVİR HIZI: Stokların yıl içinde kaç kez satışlara dönüştürüldüğünü göstermektedir. Devir hızının yüksek olması işletmenin daha fazla kar etmesine olanak sağlamaktadır. satışların Maliyeti / (D.Başı Stok-D.Sonu Stok)/2
Spekülasyon: Bireyin gelecekle ilgili beklentileri doğrultusunda fiyat ya da döviz kurundaki değişmelerden bir gelir elde etmek amacıyla yapılan işlemdir.
Satın Alma Gücü Paritesi (SGP): Ülkeler arasındaki fiyat düzeyi farklılaşmasını ortadan kaldıran para birimi dönüştürme oranıdır. Eldeki toplu bir para parite oranı ile farklı bir para birimine dönüştürüldüğünde, tüm ülkelerde aynı sepetteki mal ve hizmetler satın alınabilir. SGP ülkeler arasındaki fiyat farklılıklarını yok ederek, ulusal para birimlerini birbirlerini dönüştüren orandır.
Serbest dalgalanma (Free float): Serbest dalgalanan kur sisteminde ülke parasının değeri piyasa tarafından belirlenmektedir. Döviz piyasasına yapılan müdahaleler, kurların istenilen düzeyde oluşmasını sağlamak yerine, bu piyasadaki gereksiz dalgalanmaları önlemek ve değişimleri daha ılımlı hale getirmek için yapılmaktadır. Bu sistemde para politikası, daha etkin hale gelmekte ve ülkenin tutması gereken uluslararası rezerv miktarı azalmaktadır. Serbest dalgalanan döviz kuru sisteminden kaynaklanan olumsuzluk ise, dış ekonomik ilişkilerde belirsizlikleri ve riskleri artırması nedeniyle kaynak dağılımını olumsuz etkilemesidir.
Serbest Döviz: Konvertibl ulusal para. Yurtiçinde başka ulusal paralara tahvili serbest olup, yurtdışına transferlerine çeşitli sınırlar konmuş olabilir.
Sermaye Piyasası: Genellikle uzun vadeli fon ihtiyaçlarının karşılandığı ve Hazine tarafından kontrol edilen piyasadır.
SERMAYE: üretimde kullanılan ve kendileri de üretilmiş olan mal ve değerlerdir.
STOK DEVİR HIZI: Stokların yıl içinde kaç kez satışlara dönüştürüldüğünü göstermektedir. Devir hızının yüksek olması işletmenin daha fazla kar etmesine olanak sağlamaktadır. satışların Maliyeti / (D.Başı Stok-D.Sonu Stok)/2
Spekülasyon: Bireyin gelecekle ilgili beklentileri doğrultusunda fiyat ya da döviz kurundaki değişmelerden bir gelir elde etmek amacıyla yapılan işlemdir.
EKONOMİ SÖZLÜĞÜ R
REEL FAİZ: Fiyat değişimlerinden arındırılmış faizdir.
Reel Sektör (Reel Kesim): Ulusal ekonomide tarım, sanayi ve hizmetler ana sektörlerinde üretici ve tüketici konumundaki bireylerin tümünü temsil eden kesimdir. Bu kesimin gerçekleştirdiği tasarruflar finansal kesim tarafından toplanır ve tekrar reel kesime kullandırılır.
Repo: Bir menkul kıymetin işlem başlangıç valöründe satılıp bitiş valöründe geri alınmasını ifade eder. Repo yapan taraf parayı kullanan taraftır. Açılımı “geri alım vaadiyle satış”tır.
Revelüasyon: Bir ülke parasının diğer ülkelerinin paraları karşısında değer kazanması sürecidir.
Rezerv para: Uluslararası mali kuruluşlar ile hükümetlerin ellerinde bulundurdukları altın ve dövize verilen addır.
Risk: İstenmeyen sonuçlarla karşılaşma olasılığıdır.
Reel Sektör (Reel Kesim): Ulusal ekonomide tarım, sanayi ve hizmetler ana sektörlerinde üretici ve tüketici konumundaki bireylerin tümünü temsil eden kesimdir. Bu kesimin gerçekleştirdiği tasarruflar finansal kesim tarafından toplanır ve tekrar reel kesime kullandırılır.
Repo: Bir menkul kıymetin işlem başlangıç valöründe satılıp bitiş valöründe geri alınmasını ifade eder. Repo yapan taraf parayı kullanan taraftır. Açılımı “geri alım vaadiyle satış”tır.
Revelüasyon: Bir ülke parasının diğer ülkelerinin paraları karşısında değer kazanması sürecidir.
Rezerv para: Uluslararası mali kuruluşlar ile hükümetlerin ellerinde bulundurdukları altın ve dövize verilen addır.
Risk: İstenmeyen sonuçlarla karşılaşma olasılığıdır.
EKONOMİ SÖZLÜĞÜ P
Para: Mal ve hizmetlerin değişim aracı. Ekonomide madeni, banknot para birimlerinin yanı sıra vadesiz mevduatlar ve kredi kartları da para unsurları içinde sayılır. Değişim aracı, değer ölçütü ve saklama işlevi vardır. Vadeli mevduat, devlet tahvili gibi değişim araçları da para benzeri olarak değerlendirilir.
Para Arzı: Para stoku anlamında da kullanılır. Belirli bir anda ekonomide dolanımda bulunan ve para olarak kullanılan araçların toplamıdır.
Para Piyasası: Kısa vadeli fon (kredi) arz ve talebinin karşılaştığı, genellikle merkez bankaları tarafından yönlendirilen piyasalardır.
Para Politikası: Bir ülke ekonomisindeki para arz hacmini değiştirmeye yönelik politikalar bütünüdür. Uygulama yöntemleri arasında Merkez Bankası’nın senetleri nakite çevirdiği açık piyasa müdahalesi, banka işlemleri ve kredi tavanının değiştirilmesi sayılabilir. Para politikaları depresyonda yetersiz kalır.
PASİFLER: Bilançoda gösterilen borç ve yükümlülükler toplamıdır. Aktiflerin hangi kaynaklarla temin edildiğini gösterir.üç ana kalemden oluşur; Kısa Vadeli Borçlar, Uzun Vadeli Borçlar ve öz sermaye. Borçlar, genelde finansal ve ticari olarak ikiye ayrılır. öz sermaye altında şirketin sermayesi, yedekler, yeniden değerleme artış fonu ve net kar gösterilir.
Portföy: Bir yatırımcının sahip olduğu menkul kıymetlerin tümüne verilen addır.
PORTFÖY YÖNETİCİLİĞİ: Sermaye piyasası araçlarından oluşan portföylerin ne zaman ne kadar alınıp satılacağını belirlemeye yönelik çalışmalar ve yapılan işlemlerdir.
Para Arzı: Para stoku anlamında da kullanılır. Belirli bir anda ekonomide dolanımda bulunan ve para olarak kullanılan araçların toplamıdır.
Para Piyasası: Kısa vadeli fon (kredi) arz ve talebinin karşılaştığı, genellikle merkez bankaları tarafından yönlendirilen piyasalardır.
Para Politikası: Bir ülke ekonomisindeki para arz hacmini değiştirmeye yönelik politikalar bütünüdür. Uygulama yöntemleri arasında Merkez Bankası’nın senetleri nakite çevirdiği açık piyasa müdahalesi, banka işlemleri ve kredi tavanının değiştirilmesi sayılabilir. Para politikaları depresyonda yetersiz kalır.
PASİFLER: Bilançoda gösterilen borç ve yükümlülükler toplamıdır. Aktiflerin hangi kaynaklarla temin edildiğini gösterir.üç ana kalemden oluşur; Kısa Vadeli Borçlar, Uzun Vadeli Borçlar ve öz sermaye. Borçlar, genelde finansal ve ticari olarak ikiye ayrılır. öz sermaye altında şirketin sermayesi, yedekler, yeniden değerleme artış fonu ve net kar gösterilir.
Portföy: Bir yatırımcının sahip olduğu menkul kıymetlerin tümüne verilen addır.
PORTFÖY YÖNETİCİLİĞİ: Sermaye piyasası araçlarından oluşan portföylerin ne zaman ne kadar alınıp satılacağını belirlemeye yönelik çalışmalar ve yapılan işlemlerdir.
EKONOMİ SÖZLÜĞÜ O, Ö
Ortodoks İstikrar Programı: Uluslararası Para Fonu IMF’nin 1970’li yıllardan bu yana enflasyonla mücadele eden ülkelere tavsiye ettiği programlara genel olarak verilen addır. Ortodoks kelimesi burada klasikleşmiş, klişeleşmiş istikrar programları anlamında kullanılmaktadır. Bu programda IMF ücretlerin dondurulmasını, program öncesi belirli bir oranda devalüasyon sonrası yavaşlatılmış kur politikasını tavsiye eder ve tüketimi kısarak enflasyonun kontrol altında tutulmasını önerir. Bu klasik program bir çok uygulayıcı ülkede başarıya ulaşamamış, hatta enflasyonun daha da hızlanmasına neden olmuştur.
OPSİYON: Bir malin belli bir süre içinde belli fiyattan satılması için alıcıya tanınan süre. Bir satıcının satmak üzere aldığı malin parasını belli bir süre sonra ödeme hakkidir.
ÖDEMELER DENGESİ: Bir ülkenin yıl içinde diş ülkelere yaptığı ödemeler ile diş ülkelerden sağladığı gelirleri gösteren bilançodur.
ÖZ SERMAYE KARLILIĞI ORANI: işletmelerin öz sermaye karlılığını göstermektedir. Net Dönem Kari / öz sermaye
OPSİYON: Bir malin belli bir süre içinde belli fiyattan satılması için alıcıya tanınan süre. Bir satıcının satmak üzere aldığı malin parasını belli bir süre sonra ödeme hakkidir.
ÖDEMELER DENGESİ: Bir ülkenin yıl içinde diş ülkelere yaptığı ödemeler ile diş ülkelerden sağladığı gelirleri gösteren bilançodur.
ÖZ SERMAYE KARLILIĞI ORANI: işletmelerin öz sermaye karlılığını göstermektedir. Net Dönem Kari / öz sermaye
EKONOMİ SÖZLÜĞÜ N
NAKİT AKIM TABLOSU: İşletmenin nakit giriş ve çıkışlarını gösteren tablodur. Düzenlendiği dönem itibariyle nakit açığı veya fazlasını gösterir ve finansal planlamada kullanılır.
NAKİT AKIŞ ORANI: işletmenin nakit rezervlerinin yabancı kaynakları karşılama gücünü göstermektedir. Net Dönem Kari+Amortismanlar-Nakit çıkışı Gerektirmeyen Giderler(Toplam) / Kısa Vadeli Borçlar-Uzun Vadeli Borçlar
NET KAR MARJI ORANI: işletmenin satışlarının vergi sonrası kara göre karlılığını ölçmektedir. Net Dönem Kari / Net satışlar
NOMİNAL FAİZ ORANI: Piyasada uygulanan cari faiz oranlarıdır. Fiyat hareketlerinden arındırılmadığından reel faiz düzeyini göstermez.
Net İç Varlıklar: Merkez Bankası’nın net iç varlıkları (NİV), para tabanından ay sonu cari kurlar ile hesaplanan Net Dış Varlıklar kalemi çıkartılarak hesaplanır. Para tabanı, Merkez Bankası emisyonu artı bankacılık sektörünün Merkez Bankası nezdindeki TL mevduatları olarak tanımlanır. Merkez Bankası’nın net dış varlıkları ise, Bankanın net uluslararası rezervlerinin, orta vadeli döviz kredilerinin (net) ve diğer net dış varlıkların toplamı olarak tanımlanır.
Nominal Değer (Par Value): Menkul değerlerin üzerinde yazılı olan değerdir. Bir hisse senedi başına sermayeden düşen payı belirtir. İMKB, borsaya kote olmuş tüm senetlerin nominal değerlerini 1.000 lira olarak kabul etmiştir. Fakat, kote olmayan şirketlerin genelinde de nominal değer 1.000 lira olarak kullanılmasına karşın 500 lira veya 5.000 lira gibi nominal değerler de kullanılmaktadır.
NAKİT AKIŞ ORANI: işletmenin nakit rezervlerinin yabancı kaynakları karşılama gücünü göstermektedir. Net Dönem Kari+Amortismanlar-Nakit çıkışı Gerektirmeyen Giderler(Toplam) / Kısa Vadeli Borçlar-Uzun Vadeli Borçlar
NET KAR MARJI ORANI: işletmenin satışlarının vergi sonrası kara göre karlılığını ölçmektedir. Net Dönem Kari / Net satışlar
NOMİNAL FAİZ ORANI: Piyasada uygulanan cari faiz oranlarıdır. Fiyat hareketlerinden arındırılmadığından reel faiz düzeyini göstermez.
Net İç Varlıklar: Merkez Bankası’nın net iç varlıkları (NİV), para tabanından ay sonu cari kurlar ile hesaplanan Net Dış Varlıklar kalemi çıkartılarak hesaplanır. Para tabanı, Merkez Bankası emisyonu artı bankacılık sektörünün Merkez Bankası nezdindeki TL mevduatları olarak tanımlanır. Merkez Bankası’nın net dış varlıkları ise, Bankanın net uluslararası rezervlerinin, orta vadeli döviz kredilerinin (net) ve diğer net dış varlıkların toplamı olarak tanımlanır.
Nominal Değer (Par Value): Menkul değerlerin üzerinde yazılı olan değerdir. Bir hisse senedi başına sermayeden düşen payı belirtir. İMKB, borsaya kote olmuş tüm senetlerin nominal değerlerini 1.000 lira olarak kabul etmiştir. Fakat, kote olmayan şirketlerin genelinde de nominal değer 1.000 lira olarak kullanılmasına karşın 500 lira veya 5.000 lira gibi nominal değerler de kullanılmaktadır.
EKONOMİ SÖZLÜĞÜ M
Mali İstikrar: Geniş anlamda mali sistemin ya da altyapısının, dar anlamda da mali piyasanın dengede olmasıdır. Mali sistem, tasarrufların toplanarak yatırımcılara ya da tüketicilere aktarılmasını sağlayan mekanizmalar (banka, kooperatif ya da para, tahvil gibi...) bütünüdür.
Mali Politika: Kamunun; vergi, masraf ve borç idaresiyle piyasadaki para miktarını kontrol etmesine yönelik politikaların bütünüdür. Ekonomistlere göre, para politikasından daha etkilidir.
Mali Tablolar: Türk Vergi Kanunu, Türk Ticaret Kanunu ve Sermaye Piyasası Kanunu’nca bazı şirketler için zorunlu olarak tutulan, şirketin dönemsel faaliyetleri sonucu hazırlamak ve yayınlamak (halka açık şirketler, aracı kurumlar vb.) zorunda oldukları ve ilgili şirketin performansını gösteren, standartlaştırılmış muhasebe kayıtlarıdır. Başlıcaları bilanço, gelir-gider tablosu, satılan malın maliyeti, kâr dağıtım, fon ve nakit akım tablolarıdır.
MALİ SEKTÖR: Ekonomide iktisadi faaliyetlerin finansmanında rol oynayan kurumlardan oluşan sektördür.
MALİ PİYASA: Fon arz ve talebinde fon akımlarını düzenleyen kurumlar ve bunları düzenleyen kurallardan oluşan piyasadır.
MORATORYUM: Bir şirketin ya da devletin ödeyemediği borçlarını ertelemesi işlemidir.
Menkul kıymet: Ortaklık veya alacaklılık sağlayan belli bir meblağı temsil eden, yatırım aracı olarak kullanılan dönemsel gelir getiren, misli nitelikte seri halinde çıkarılan, ibareleri aynı olan ve şartları kurulca belirlenen kıymetli evraktır.
Menkul kıymet ihracı: Sermaye piyasası araçlarının ihraççılar tarafından çıkarılıp halka arz edilerek veya halka arz edilmeksizin satışıdır.
Menkul kıymet iradı: Menkul ve gayri menkullerden elde edilen faiz, kira, rant gibi hasılatı ifade etmektedir.
Merkez Bankası: Banknot ihraç eden, hükümetin para ve kredi politikasını yürütmede yardımcı olan, veznedarlık görevini üstlenmiş, devletin iktisadi ve mali danışmanlığını yapan bir kurumdur.
MEVDUAT: Belirli dönem için geri ödemek koşuluyla belirli bir
bedel karşılığında mevduat sahibi kişilerce bankalara tevdi edilen
paradır.
Müşteri bazında saklama: 1995 yılından itibaren borsa yatırımcılarının borsa üyeleri nezdindeki saklama hesaplarının Takas bank nezdinde eşlenerek müşterinin kod ve şifresini kullanarak Takas bank nezdindeki bakiyesini takip edebilmesini sağlayan hizmettir.
Mali Politika: Kamunun; vergi, masraf ve borç idaresiyle piyasadaki para miktarını kontrol etmesine yönelik politikaların bütünüdür. Ekonomistlere göre, para politikasından daha etkilidir.
Mali Tablolar: Türk Vergi Kanunu, Türk Ticaret Kanunu ve Sermaye Piyasası Kanunu’nca bazı şirketler için zorunlu olarak tutulan, şirketin dönemsel faaliyetleri sonucu hazırlamak ve yayınlamak (halka açık şirketler, aracı kurumlar vb.) zorunda oldukları ve ilgili şirketin performansını gösteren, standartlaştırılmış muhasebe kayıtlarıdır. Başlıcaları bilanço, gelir-gider tablosu, satılan malın maliyeti, kâr dağıtım, fon ve nakit akım tablolarıdır.
MALİ SEKTÖR: Ekonomide iktisadi faaliyetlerin finansmanında rol oynayan kurumlardan oluşan sektördür.
MALİ PİYASA: Fon arz ve talebinde fon akımlarını düzenleyen kurumlar ve bunları düzenleyen kurallardan oluşan piyasadır.
MORATORYUM: Bir şirketin ya da devletin ödeyemediği borçlarını ertelemesi işlemidir.
Menkul kıymet: Ortaklık veya alacaklılık sağlayan belli bir meblağı temsil eden, yatırım aracı olarak kullanılan dönemsel gelir getiren, misli nitelikte seri halinde çıkarılan, ibareleri aynı olan ve şartları kurulca belirlenen kıymetli evraktır.
Menkul kıymet ihracı: Sermaye piyasası araçlarının ihraççılar tarafından çıkarılıp halka arz edilerek veya halka arz edilmeksizin satışıdır.
Menkul kıymet iradı: Menkul ve gayri menkullerden elde edilen faiz, kira, rant gibi hasılatı ifade etmektedir.
Merkez Bankası: Banknot ihraç eden, hükümetin para ve kredi politikasını yürütmede yardımcı olan, veznedarlık görevini üstlenmiş, devletin iktisadi ve mali danışmanlığını yapan bir kurumdur.
MEVDUAT: Belirli dönem için geri ödemek koşuluyla belirli bir
bedel karşılığında mevduat sahibi kişilerce bankalara tevdi edilen
paradır.
Müşteri bazında saklama: 1995 yılından itibaren borsa yatırımcılarının borsa üyeleri nezdindeki saklama hesaplarının Takas bank nezdinde eşlenerek müşterinin kod ve şifresini kullanarak Takas bank nezdindeki bakiyesini takip edebilmesini sağlayan hizmettir.
EKONOMİ SÖZLÜĞÜ L
Laisse Faire Laisse Passer: “Bırakınız yapsınlar, bırakınız geçsinler” olarak çevrilen liberal görüşün şiarı.
Leasing (Finansal Kiralama): firmaların ticari ve sınai faaliyetlerini gerçekleştirebilmek için gereksinim duydukları duran varlıkları satın almak yerine belirli kira ödentisi karşılığında kullanım olanağı tanıyan ve banka kredilerine alternatif olarak doğan orta dönemli finansman yöntemidir. Bu yöntem, 1930’lu yıllarda Dünya Ekonomik Krizi’ndeki finansman zorluğu ve 2. Dünya Savaşı sonrasında teknolojik gelişmelerin yenileşme ve modernleşme harcamalarına çözüm olarak geliştirildi. Türkiye’de de 1985’ten başlayarak daha çok KOBİ’ler tarafından kullanılmaktadır.
LIBOR: Londra bankaları arasında günlük olarak belirlenen faiz oranıdır ve uluslararası işlemlerde referans alınır.
Lot: Borsada 1.000 adet hisse senedi bir araya gelerek de birer lotu oluşturur. Böylece 1 lot senet miktarı, şirketin 1.000.000 liralık sermayesini temsil etmektedir ve İMKB’de işlemlere konu birimi teşkil etmektedir. Lotun altındaki küsuratlı miktardaki senet miktarları normal seans esnasında alım-satıma konu olabilmekle beraber fiyat kotasyonları verilememektedir.
Leasing (Finansal Kiralama): firmaların ticari ve sınai faaliyetlerini gerçekleştirebilmek için gereksinim duydukları duran varlıkları satın almak yerine belirli kira ödentisi karşılığında kullanım olanağı tanıyan ve banka kredilerine alternatif olarak doğan orta dönemli finansman yöntemidir. Bu yöntem, 1930’lu yıllarda Dünya Ekonomik Krizi’ndeki finansman zorluğu ve 2. Dünya Savaşı sonrasında teknolojik gelişmelerin yenileşme ve modernleşme harcamalarına çözüm olarak geliştirildi. Türkiye’de de 1985’ten başlayarak daha çok KOBİ’ler tarafından kullanılmaktadır.
LIBOR: Londra bankaları arasında günlük olarak belirlenen faiz oranıdır ve uluslararası işlemlerde referans alınır.
Lot: Borsada 1.000 adet hisse senedi bir araya gelerek de birer lotu oluşturur. Böylece 1 lot senet miktarı, şirketin 1.000.000 liralık sermayesini temsil etmektedir ve İMKB’de işlemlere konu birimi teşkil etmektedir. Lotun altındaki küsuratlı miktardaki senet miktarları normal seans esnasında alım-satıma konu olabilmekle beraber fiyat kotasyonları verilememektedir.
EKONOMİ SÖZLÜĞÜ K
KALDIRAÇ ORANI: Bu oran aktiflerin ne kadar yabancı kaynaklarla (borçlarla) finanse edildiğini gösterir. (Borçlar Toplamı/Aktif Toplamı)
KARMA FON: Hisse senetleri, borçlanma senetleri, altın ve diğer kıymetli madenlerin en az ikisinden oluşan ve her birinin değeri fon portföy değerinin %20'sinden az olmayan fonlardır.
KATILMA BELGESİ: yatırım fonlarına katılanların sahip oldukları payları ve hakları gösteren, paraya çevrilebilen, nama ve hamiline yazılı kıymetli evraktır.
KATILMA PAYI: Bir şirkete ortak olan bir kişinin toplam sermaye içinde sahip olduğu paydır.
KAYITLI SERMAYE: Sermaye Piyasası Kanununa göre anonim ortaklıkların esas sözleşmelerinde hüküm bulunmak kaydıyla hisse senedi çıkarabilecekleri azami miktarı gösteren, Ticaret Sicilinde tescil edilmiş sermayeleridir.
KISA VADELİ BORÇLARIN TOPLAM BORÇLARA ORANI: Ticari ve emek yoğun işletmelerde yüksek sermaye yoğun ve sabit varlıkları yüksek işletmelerde ise düşük olması beklenen bu oran, toplam borç içinde kısa vadeli borcun payını dolayısıyla borçların risk yapısını göstermektedir. (Kısa Vadeli Borçlar / Borçlar Toplamı)
Kamu Gelirleri: Devletin kamu harcamalarını karşılamak amacıyla vergi, harç, resim, para cezaları, mülk-teşebbüs gelirleri, borçlanmalar, yardım-bağış, devalüasyondan doğan fark gibi gelirlerden oluşur.
Kamu Giderleri: Geniş anlamda, devlet ve diğer kamu kuruluşlarının bütçe ödemeleri ile Kamu İktisadi Teşebbüsler (KİT), sosyal sigorta ödemeleri, vergi muaflık ve istisnaları ve özel kişilere yapılan teşvikleri de içerir. Dar anlamda da kamu hizmetlerinin bedeli olarak, devlet ve diğer kamu tüzel kişilerinin (belediye, il özel idaresi gibi) yaptıkları ödemelerdir.
Kambiyo: Para ya da para yerine geçen belgelerin değiştirilmelerine özgü olan işlemlerdir. Para alım ve satımı ile ilgili işlemleri kapsar.
Kapitalizasyon: Herhangi bir işletmenin birikmiş yedek akçe ve karının sermaye artırımında kullanılmasına denir.
Kar: Toplam hasılattan toplam maliyetin düşmesi ile elde edilen değerdir
Kâr Transferi: Türkiye’de yatırım yapmış olan yabancıların söz konusu yatırımlardan elde ettikleri gelirlerin yurtdışındaki şirketlerine aktarmasıdır.
Kara para: Yasal işlerden elde edilmemiş veya vergisi ödenmemiş paraya denir.
Kayıt Dışı Ekonomi: Devletten gizlenen, kayda geçirilmeyen/geçirilemeyen ve bu sebeple denetlenemeyen faaliyetler olarak tanımlanabilir. Enformel ekonomi, illegal ekonomi, gayri resmi ekonomi, gizli ekonomi diye de adlandırılır. Genel olarak kayıt dışı ekonominin, mal ve hizmet üretimine konu olmasına karşılık ekonominin geleneksel ölçüm yöntemleriyle bütünüyle tespit edilemeyen ve GSMH hesaplamalarına yansımayan alanları kapsadığı kabul edilmektedir.
Konsolidasyon: Uluslararası borç işlemlerinde bankaların ya da direkt olarak borçlu olan ülkenin, vadesi gelen bir borcun daha uzun süreli bir vadeye uzatılması işlemidir.
Konvertibilite: Ulusal paranın, dış ticaret gereksinimlerinin karşılanmasında, resmi bir rakamın ya da yasanın iznine gerek kalmaksızın bir başka bir ulusal paraya dönüştürülmesi ve uluslararası mübadele aracı olarak kullanılabilmesidir.
Kredi: Belirli miktardaki satın alma gücünün, belirli bir süre için ve geri verilmek üzere bir bedel (genellikle faiz) karşılığı gerçek ya da tüzelkişilere verilmesidir. Kredi çeşitleri: güvencesine göre teminatlı ve teminatsız; kullanıcısına göre; özel ve kamu, süresine göre; kısa ve uzun, veriliş yerine göre üretim ve tüketim; kullanım alanına göre ticari, tarım, sanayi, yapı ve orman gibi ayrılır.
KREDİ ÇEŞİTLERİ: Güvencesine göre teminatlı ve teminatsız; kullanıcısına göre; özel ve kamu, süresine göre; kısa ve uzun, veriliş yerine göre üretim ve tüketim; kullanım alanına göre ticari, tarım, sanayi, yapı ve orman gibi ayrılır.
Kurucu Hisse Senedi: Kurucu hisse senetleri, şirket kurucularına ya da şirket açısından önem arz eden şahıslara genellikle bedelsiz olarak verilen, oy hakkından yoksun ve sadece temettü hakkı olan bir “adi senet”.
KURUMSAL YATIRIMCI: Bireysel yatırımlardan farklı olarak
yatırım fonları, yatırım ortaklıkları, sigorta şirketleri, sosyal
güvenlik kuruluşları, özel emeklilik fonları, vakıflar, sendikalar
ve benzeri kurumlarca yapılan yatırımlardır.
KARMA FON: Hisse senetleri, borçlanma senetleri, altın ve diğer kıymetli madenlerin en az ikisinden oluşan ve her birinin değeri fon portföy değerinin %20'sinden az olmayan fonlardır.
KATILMA BELGESİ: yatırım fonlarına katılanların sahip oldukları payları ve hakları gösteren, paraya çevrilebilen, nama ve hamiline yazılı kıymetli evraktır.
KATILMA PAYI: Bir şirkete ortak olan bir kişinin toplam sermaye içinde sahip olduğu paydır.
KAYITLI SERMAYE: Sermaye Piyasası Kanununa göre anonim ortaklıkların esas sözleşmelerinde hüküm bulunmak kaydıyla hisse senedi çıkarabilecekleri azami miktarı gösteren, Ticaret Sicilinde tescil edilmiş sermayeleridir.
KISA VADELİ BORÇLARIN TOPLAM BORÇLARA ORANI: Ticari ve emek yoğun işletmelerde yüksek sermaye yoğun ve sabit varlıkları yüksek işletmelerde ise düşük olması beklenen bu oran, toplam borç içinde kısa vadeli borcun payını dolayısıyla borçların risk yapısını göstermektedir. (Kısa Vadeli Borçlar / Borçlar Toplamı)
Kamu Gelirleri: Devletin kamu harcamalarını karşılamak amacıyla vergi, harç, resim, para cezaları, mülk-teşebbüs gelirleri, borçlanmalar, yardım-bağış, devalüasyondan doğan fark gibi gelirlerden oluşur.
Kamu Giderleri: Geniş anlamda, devlet ve diğer kamu kuruluşlarının bütçe ödemeleri ile Kamu İktisadi Teşebbüsler (KİT), sosyal sigorta ödemeleri, vergi muaflık ve istisnaları ve özel kişilere yapılan teşvikleri de içerir. Dar anlamda da kamu hizmetlerinin bedeli olarak, devlet ve diğer kamu tüzel kişilerinin (belediye, il özel idaresi gibi) yaptıkları ödemelerdir.
Kambiyo: Para ya da para yerine geçen belgelerin değiştirilmelerine özgü olan işlemlerdir. Para alım ve satımı ile ilgili işlemleri kapsar.
Kapitalizasyon: Herhangi bir işletmenin birikmiş yedek akçe ve karının sermaye artırımında kullanılmasına denir.
Kar: Toplam hasılattan toplam maliyetin düşmesi ile elde edilen değerdir
Kâr Transferi: Türkiye’de yatırım yapmış olan yabancıların söz konusu yatırımlardan elde ettikleri gelirlerin yurtdışındaki şirketlerine aktarmasıdır.
Kara para: Yasal işlerden elde edilmemiş veya vergisi ödenmemiş paraya denir.
Kayıt Dışı Ekonomi: Devletten gizlenen, kayda geçirilmeyen/geçirilemeyen ve bu sebeple denetlenemeyen faaliyetler olarak tanımlanabilir. Enformel ekonomi, illegal ekonomi, gayri resmi ekonomi, gizli ekonomi diye de adlandırılır. Genel olarak kayıt dışı ekonominin, mal ve hizmet üretimine konu olmasına karşılık ekonominin geleneksel ölçüm yöntemleriyle bütünüyle tespit edilemeyen ve GSMH hesaplamalarına yansımayan alanları kapsadığı kabul edilmektedir.
Konsolidasyon: Uluslararası borç işlemlerinde bankaların ya da direkt olarak borçlu olan ülkenin, vadesi gelen bir borcun daha uzun süreli bir vadeye uzatılması işlemidir.
Konvertibilite: Ulusal paranın, dış ticaret gereksinimlerinin karşılanmasında, resmi bir rakamın ya da yasanın iznine gerek kalmaksızın bir başka bir ulusal paraya dönüştürülmesi ve uluslararası mübadele aracı olarak kullanılabilmesidir.
Kredi: Belirli miktardaki satın alma gücünün, belirli bir süre için ve geri verilmek üzere bir bedel (genellikle faiz) karşılığı gerçek ya da tüzelkişilere verilmesidir. Kredi çeşitleri: güvencesine göre teminatlı ve teminatsız; kullanıcısına göre; özel ve kamu, süresine göre; kısa ve uzun, veriliş yerine göre üretim ve tüketim; kullanım alanına göre ticari, tarım, sanayi, yapı ve orman gibi ayrılır.
KREDİ ÇEŞİTLERİ: Güvencesine göre teminatlı ve teminatsız; kullanıcısına göre; özel ve kamu, süresine göre; kısa ve uzun, veriliş yerine göre üretim ve tüketim; kullanım alanına göre ticari, tarım, sanayi, yapı ve orman gibi ayrılır.
Kurucu Hisse Senedi: Kurucu hisse senetleri, şirket kurucularına ya da şirket açısından önem arz eden şahıslara genellikle bedelsiz olarak verilen, oy hakkından yoksun ve sadece temettü hakkı olan bir “adi senet”.
KURUMSAL YATIRIMCI: Bireysel yatırımlardan farklı olarak
yatırım fonları, yatırım ortaklıkları, sigorta şirketleri, sosyal
güvenlik kuruluşları, özel emeklilik fonları, vakıflar, sendikalar
ve benzeri kurumlarca yapılan yatırımlardır.
EKONOMİ SÖZLÜĞÜ I, İ
IMF (Uluslararası Para Fonu): Uluslararası ticaretin gelişmesi, tam istihdam, gelişim hızının artırılması, sabit kur sisteminin gerçekleşmesi, kurlarda kararlılığın sağlanması, tek yönlü devalüasyonu önlemek ve ödemeler dengesi sorunlarını çözmek, kredi sağlamak gibi çok amaçlı kurulmuş bir örgüttür.
İç Borçlar: Hükümetin ülke sınırları içinde kişi ve kurumlara ulusal para cinsinden borçlanmasıdır. Bu borçlanmanın iktisadi niteliği, satın alma gücünün özel ve kamusal kesimler arasında el değiştirmesidir. İç borçlanmada ülkenin kullanabileceği kaynaklara bir ek söz konusu değildir. Devlet, en yaygın yöntemle halka ve kurumlara sattığı kağıda +bağlı bono, tahvil ve kağıda bağlı olmayan yöntemlerle borçlanabilir. İç Borçlanma; kısa-uzun vadeli, teminatlı-teminatsız ve zorunlu-gönüllü olarak üç gruba ayrılabilir.
INSIDER TRADING: Sermaye piyasası araçlarının değerini etkileyebilecek, henüz kamuya açıklanmamış bilgileri kendisine veya üçüncü kişilere menfaat sağlamak amacıyla kullanarak sermaye piyasasında işlem yapanlar arasında fırsat eşitliğini bozacak şekilde haksiz yarar sağlamak veya bir zararı bertaraf etmektir.
İHRAÇ: Tahvil, hisse senedi gibi sermaye piyasası araçlarının satışa çıkarılmasıdır.
İşlem hacmi: Her hisse senedi için gerçeklesen işlemlerdeki hisse senedi sayısı ile işlem fiyatının çarpılmasıyla elde edilen değerlerin toplamıdır. Tüm hisse senetlerinin işlem hacimleri toplamı, piyasanın toplam hacmini oluşturur.
İşlem miktarı: Bir seans da ya da belli bir dönemde alınıp satılan menkul kıymet adedidir.
İç Borçlar: Hükümetin ülke sınırları içinde kişi ve kurumlara ulusal para cinsinden borçlanmasıdır. Bu borçlanmanın iktisadi niteliği, satın alma gücünün özel ve kamusal kesimler arasında el değiştirmesidir. İç borçlanmada ülkenin kullanabileceği kaynaklara bir ek söz konusu değildir. Devlet, en yaygın yöntemle halka ve kurumlara sattığı kağıda +bağlı bono, tahvil ve kağıda bağlı olmayan yöntemlerle borçlanabilir. İç Borçlanma; kısa-uzun vadeli, teminatlı-teminatsız ve zorunlu-gönüllü olarak üç gruba ayrılabilir.
INSIDER TRADING: Sermaye piyasası araçlarının değerini etkileyebilecek, henüz kamuya açıklanmamış bilgileri kendisine veya üçüncü kişilere menfaat sağlamak amacıyla kullanarak sermaye piyasasında işlem yapanlar arasında fırsat eşitliğini bozacak şekilde haksiz yarar sağlamak veya bir zararı bertaraf etmektir.
İHRAÇ: Tahvil, hisse senedi gibi sermaye piyasası araçlarının satışa çıkarılmasıdır.
İşlem hacmi: Her hisse senedi için gerçeklesen işlemlerdeki hisse senedi sayısı ile işlem fiyatının çarpılmasıyla elde edilen değerlerin toplamıdır. Tüm hisse senetlerinin işlem hacimleri toplamı, piyasanın toplam hacmini oluşturur.
İşlem miktarı: Bir seans da ya da belli bir dönemde alınıp satılan menkul kıymet adedidir.
EKONOMİ SÖZLÜĞÜ H
Hazine: Devletin tasarruflarını ve mali işlemlerini idare eden kurumdur.
Hazine Açığı: Hazine, devletin harcama ve gelirlerinin gerçekleştiği soyut bir kasa olan kurumdur. Belli bir dönemde Hazinenin kamusal giderlerinin finansmanı için yapılan ödemeler, toplanan kamu gelirlerini aşması durumunda Hazine açığı ortaya çıkar.
Hazine Bonosu: Hazine tarafından vadesi 1 yıldan kısa süreli olarak çıkarılan ve iskontolu olarak işlem gören borçlanma senetleridir.
HEDGING: Döviz ve para piyasalarında gelecekteki kur riski ve fiyat hareketlerinden korunmak için yapılan vadeli işlemlerdir.
HOLDİNG: Bir ya da birden çok şirketin yarıdan fazla hissesine sahip ve bunları tek merkezden yöneten şirketlerdir.
Hiper Enflasyon: Dörtnala enflasyon olarak adlandırılır. Paranın değerinin yitirdiği en şiddetli enflasyon biçimidir. İktisat tarihinde çoğunlukla savaş ya da sonrasında ortaya çıkmış ve yeni bir para biriminin kurulmasını zorunlu hale getirmiştir.
Hisse senedi: Anonim ortaklıklar tarafından çıkarılan ve anonim ortaklığın sermayesine belirli bir katılma payını temsil eden kıymetli evraktır.
Hissedar: Bir anonim şirketin hisse senedine sahip olan şahıstır.
Hazine Açığı: Hazine, devletin harcama ve gelirlerinin gerçekleştiği soyut bir kasa olan kurumdur. Belli bir dönemde Hazinenin kamusal giderlerinin finansmanı için yapılan ödemeler, toplanan kamu gelirlerini aşması durumunda Hazine açığı ortaya çıkar.
Hazine Bonosu: Hazine tarafından vadesi 1 yıldan kısa süreli olarak çıkarılan ve iskontolu olarak işlem gören borçlanma senetleridir.
HEDGING: Döviz ve para piyasalarında gelecekteki kur riski ve fiyat hareketlerinden korunmak için yapılan vadeli işlemlerdir.
HOLDİNG: Bir ya da birden çok şirketin yarıdan fazla hissesine sahip ve bunları tek merkezden yöneten şirketlerdir.
Hiper Enflasyon: Dörtnala enflasyon olarak adlandırılır. Paranın değerinin yitirdiği en şiddetli enflasyon biçimidir. İktisat tarihinde çoğunlukla savaş ya da sonrasında ortaya çıkmış ve yeni bir para biriminin kurulmasını zorunlu hale getirmiştir.
Hisse senedi: Anonim ortaklıklar tarafından çıkarılan ve anonim ortaklığın sermayesine belirli bir katılma payını temsil eden kıymetli evraktır.
Hissedar: Bir anonim şirketin hisse senedine sahip olan şahıstır.
EKONOMİ SÖZLÜĞÜ E
Enflasyon: Günlük deyimde “genel fiyat seviyesindeki yükselme eğilimi” olarak bilinmesine karşın, ekonomide eğilimin nasıl hesaplanacağı tartışılmaktadır. Devlet İstatistik Enstitüsü’nün her ay açıkladığı Toptan Eşya Fiyat Endeksi (TEFE) artış oranı enflasyon rakamı olarak belirleniyor. Enflasyon, talep, maliyet, ılımlı ve hiper olarak dörde ayrılabilir.
Eşel Mobil: Ücretli ve maaşlıları, hayat pahalılığı karşısında korumak amacıyla fiyat artışlarıyla doğru orantılı olarak artmasının sağlanmasıdır.
EURO: Maastricht Anlaşması uyarınca, gerekli kriterleri yerine getiren Avrupa Birliği'ne üye ülkelerin 1999 yılı itibariyle kaydı olarak kullanmaya başladığı para birimi. Daha sonraki dönemde dolaşıma da sürülmesi planlanan bu para birimi Avrupa Birliği'ne üye tüm ülkelerin ortak para birimi haline gelecek.
Eşel Mobil: Ücretli ve maaşlıları, hayat pahalılığı karşısında korumak amacıyla fiyat artışlarıyla doğru orantılı olarak artmasının sağlanmasıdır.
EURO: Maastricht Anlaşması uyarınca, gerekli kriterleri yerine getiren Avrupa Birliği'ne üye ülkelerin 1999 yılı itibariyle kaydı olarak kullanmaya başladığı para birimi. Daha sonraki dönemde dolaşıma da sürülmesi planlanan bu para birimi Avrupa Birliği'ne üye tüm ülkelerin ortak para birimi haline gelecek.
EKONOMİ SÖZLÜĞÜ D
Deflasyon: Enflasyonun tersi. Genel fiyat düzeyleri düşerken ulusal gelir, üretim ve istihdamın da düşmesidir.
Destek seviyesi: Fiyatların düşerken yoğun alımlar ile karşılaştığı ve daha aşağıya düşmekte zorlandığı seviyedir.
Dezenflasyon: Sert olmayan deflasyonist önlemlerle enflasyonun sınırlandırılmaya çalışılmasıdır.
Devalüasyon: Sabit kur sestemlerinde ödemeler bilançosu açık veren ülkenin hükümetçe alınan bir kararla, ulusal paranın dış satın alma gücünün düşürülmesidir. Bu yolla ithal malları pahalılaşırken yerli malların fiyatı da aşağı çekilmiş olur. İhracatta artış sağlanmasına karşın aynı yabancı para karşılığında daha çok ürünün değiştirilmesi ulusal ekonomi için sömürülmesini anlamındadır.
Dış Borçlanma: Ülkenin kaynaklarına ek bir kaynak sağlamak, döviz olarak yeni ödeme gücü elde etmek gibi amaçlarla ülke dışındaki yabancı hükümet ya da finans kuruluşlarından karşılıklı ya da karşılıksız geri ödemeli kaynak bulunmasıdır. Türkiye’de dış borç kavramı içinde kamu sektörünün yanı sıra, özel kesimin dış borçları da birlikte anılır.
Dış Denge: Bir ekonominin dışalım ve dışsatım sonucunda ödemeler bilançosunun açık verip vermemesidir. Dış denge, milli gelir, döviz kuru ve döviz sınırları değişkenlerine bağlıdır.
Direnç noktası: Borsada, belli bir süreç içinde sürekli bir fiyat artışının yoğun satışlar sonucu durdurulduğu fiyat seviyesini ifade eder.
Döviz: Ulusal para dışındaki tüm yabancı paralar ve bu para cinsinden değer taşıyan menkul değerlere verilen isimdir.
Döviz Borsası: Döviz arz edenlerle döviz talep edenlerin karşılaştıkları, ulusal paraların birbirlerine çevrildikleri standartlaştırılmış piyasalar.
Döviz Kuru: Yabancı paraların ulusal para cinsinden fiyatıdır.
Döviz Tevdiat Hesabı: Yurtiçi ve yurtdışında yerleşik kişilerin, ticari bankalarda açmış oldukları yabancı para cinsinden mevduata verilen isimdir.
DÖNEN VARLIKLAR: şirketin en likit aktiflerini gösterir, yani nakit, nakit benzeri araçlar, alacaklar ve stoklar.
DURAN VARLIKLAR: Şirketin likit olmayan aktiflerini gösterir, yani uzun vadeli alacaklar, iştirakler ve maddi duran varlıklar.
Dünya Bankası: Bretton-Woods Sistemi’nin ortaya çıkardığı Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası’dır. Azgelişmiş ülkelerin kalkınması amacıyla borç para vermek ve sermaye yatırımlarını kolaylaştırmak için kurulmuştur.
Destek seviyesi: Fiyatların düşerken yoğun alımlar ile karşılaştığı ve daha aşağıya düşmekte zorlandığı seviyedir.
Dezenflasyon: Sert olmayan deflasyonist önlemlerle enflasyonun sınırlandırılmaya çalışılmasıdır.
Devalüasyon: Sabit kur sestemlerinde ödemeler bilançosu açık veren ülkenin hükümetçe alınan bir kararla, ulusal paranın dış satın alma gücünün düşürülmesidir. Bu yolla ithal malları pahalılaşırken yerli malların fiyatı da aşağı çekilmiş olur. İhracatta artış sağlanmasına karşın aynı yabancı para karşılığında daha çok ürünün değiştirilmesi ulusal ekonomi için sömürülmesini anlamındadır.
Dış Borçlanma: Ülkenin kaynaklarına ek bir kaynak sağlamak, döviz olarak yeni ödeme gücü elde etmek gibi amaçlarla ülke dışındaki yabancı hükümet ya da finans kuruluşlarından karşılıklı ya da karşılıksız geri ödemeli kaynak bulunmasıdır. Türkiye’de dış borç kavramı içinde kamu sektörünün yanı sıra, özel kesimin dış borçları da birlikte anılır.
Dış Denge: Bir ekonominin dışalım ve dışsatım sonucunda ödemeler bilançosunun açık verip vermemesidir. Dış denge, milli gelir, döviz kuru ve döviz sınırları değişkenlerine bağlıdır.
Direnç noktası: Borsada, belli bir süreç içinde sürekli bir fiyat artışının yoğun satışlar sonucu durdurulduğu fiyat seviyesini ifade eder.
Döviz: Ulusal para dışındaki tüm yabancı paralar ve bu para cinsinden değer taşıyan menkul değerlere verilen isimdir.
Döviz Borsası: Döviz arz edenlerle döviz talep edenlerin karşılaştıkları, ulusal paraların birbirlerine çevrildikleri standartlaştırılmış piyasalar.
Döviz Kuru: Yabancı paraların ulusal para cinsinden fiyatıdır.
Döviz Tevdiat Hesabı: Yurtiçi ve yurtdışında yerleşik kişilerin, ticari bankalarda açmış oldukları yabancı para cinsinden mevduata verilen isimdir.
DÖNEN VARLIKLAR: şirketin en likit aktiflerini gösterir, yani nakit, nakit benzeri araçlar, alacaklar ve stoklar.
DURAN VARLIKLAR: Şirketin likit olmayan aktiflerini gösterir, yani uzun vadeli alacaklar, iştirakler ve maddi duran varlıklar.
Dünya Bankası: Bretton-Woods Sistemi’nin ortaya çıkardığı Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası’dır. Azgelişmiş ülkelerin kalkınması amacıyla borç para vermek ve sermaye yatırımlarını kolaylaştırmak için kurulmuştur.
EKONOMİ SÖZLÜĞÜ C, Ç
Cari Kur: Gerçek kur. Döviz piyasasında günlük olarak döviz alım, satım işlemleriyle oluşur.
Cari Varlıklar: Satılabilir pay senedi ve tahviller, alacaklar, stoklar, kasa ve öteki döner varlıklardın oluşan bütün.
Çapraz Kur: Bir ulusal paranın dışında iki yabancı paranın birbiri karşısındaki değiştirilme oranıdır.
CİRO: şirketler için kullanılması durumunda o şirketin iş hacmini ifade eder.
Cari Varlıklar: Satılabilir pay senedi ve tahviller, alacaklar, stoklar, kasa ve öteki döner varlıklardın oluşan bütün.
Çapraz Kur: Bir ulusal paranın dışında iki yabancı paranın birbiri karşısındaki değiştirilme oranıdır.
CİRO: şirketler için kullanılması durumunda o şirketin iş hacmini ifade eder.
EKONOMİ SÖZLÜĞÜ B
Bilanço: Bir şirketin dönemsel faaliyetleri sonucu, dönem sonunda hazırladıkları (31 Mart, 30 Haziran, 30 Eylül ve 31 Aralık) ve yayınladıkları tablolardır. Şirketin portresini çizen bu tablolar muhasebe dilinde “t tablosu” olarak adlandırılır.
BLOKAJ: Bir varlığın kullanımına yetkililer tarafından getirilen kısıtlamadır. Böyle bir durumda varlığın gerçek sahibi kendisine ait olan varlığı istediği gibi kullanamaz.
BONO: Hiçbir kayıt veya koşul olmadan bir nakit ödeme vaadini belirten ve nakit gibi tedavül edilen kıymetli evrak türüdür.
BORÇ/ÖZ SERMAYE ORANI: Şirket, işletme sermayesi ve yatırımlarının finansman ihtiyacını diş kaynaklardan mi (borç) yoksa iç kaynaklardan mi (öz sermaye) karşıladığını gösterir. ülkemizde diş kaynak finansmanı genelde içsel kaynaklardan daha yüksek maliyetli olduğu düşünülürse bu oranın düşük olması tercih edilir.
BORÇ DEVİR HIZI: borçların satışların maliyetine oranlanması; şirketin borçlarını ne hızda ödediğini gösterir. Bu oranın düşük olması şirket için o kadar iyidir.
BORÇLANMA ORANI: işletmenin borçlanarak sağladığı yabancı kaynaklar ile, ortakların sağladığı ve faaliyet sonucu yaratılan öz sermaye arasındaki ilişkiyi göstermektedir.
Borçlar Toplamı / öz sermaye formülü ile hesaplanır.
BRÜT KAR MARJI ORANI: işletmenin satışlarının brüt karlılığını göstermektedir. Brüt satış Kari / Net satışlar formülü ile hesaplanır.
BÜTÇE: Gelecekteki belirli bir dönemde gerçekleşmesi düşünülen gelir ve giderlerin karşılıklı listesini içeren cetveldir
Borsa: Sermaye Borsaları, menkul kıymetlerin ticaretinin yapıldığı kurumsal piyasalardır. Bir piyasadır, çünkü menkul kıymetlerin ticaretinin yapıldığı yerlerdir. Kurumsaldır, çünkü kendine özgü kuralları ve standartları vardır. Borsalar, sadece hisse senetleri için değil, başka tür emtiaların (ticari malların) ve enstrümanların da ticaretinin yapıldığı yerlerdir. Örneğin bono ve tahviller genellikle menkul kıymetler borsalarının içerisinde ticareti yapıla geldiği halde, döviz ticareti için döviz borsaları veya mal ticareti için emtia borsaları vardır.
Borsaya Kote Olmak: Borsanın izniyle halka arz edilecek hisse senetlerinin, borsaya kaydedilmesidir. Kote ettirilmemiş senetlerin ticareti olanaklı değildir. Kote olmuş senet, ilgili borsada tanındığını ve alım/satımının yapılmasına izin verildiği anlamına gelir. Hisse senetlerinin ticaretinin yapıldığı bir piyasa olan her borsanın kendine özgü kuralları vardır.
Büyüme: Ülke ekonomisinde işgücünün çoğalması, üretim araçları ve GSMH’nin artması vb. genel verilerin yükselmesidir. Büyümede ekonominin fiziksel olarak gövdesel genişliğe uğramasıdır.
BLOKAJ: Bir varlığın kullanımına yetkililer tarafından getirilen kısıtlamadır. Böyle bir durumda varlığın gerçek sahibi kendisine ait olan varlığı istediği gibi kullanamaz.
BONO: Hiçbir kayıt veya koşul olmadan bir nakit ödeme vaadini belirten ve nakit gibi tedavül edilen kıymetli evrak türüdür.
BORÇ/ÖZ SERMAYE ORANI: Şirket, işletme sermayesi ve yatırımlarının finansman ihtiyacını diş kaynaklardan mi (borç) yoksa iç kaynaklardan mi (öz sermaye) karşıladığını gösterir. ülkemizde diş kaynak finansmanı genelde içsel kaynaklardan daha yüksek maliyetli olduğu düşünülürse bu oranın düşük olması tercih edilir.
BORÇ DEVİR HIZI: borçların satışların maliyetine oranlanması; şirketin borçlarını ne hızda ödediğini gösterir. Bu oranın düşük olması şirket için o kadar iyidir.
BORÇLANMA ORANI: işletmenin borçlanarak sağladığı yabancı kaynaklar ile, ortakların sağladığı ve faaliyet sonucu yaratılan öz sermaye arasındaki ilişkiyi göstermektedir.
Borçlar Toplamı / öz sermaye formülü ile hesaplanır.
BRÜT KAR MARJI ORANI: işletmenin satışlarının brüt karlılığını göstermektedir. Brüt satış Kari / Net satışlar formülü ile hesaplanır.
BÜTÇE: Gelecekteki belirli bir dönemde gerçekleşmesi düşünülen gelir ve giderlerin karşılıklı listesini içeren cetveldir
Borsa: Sermaye Borsaları, menkul kıymetlerin ticaretinin yapıldığı kurumsal piyasalardır. Bir piyasadır, çünkü menkul kıymetlerin ticaretinin yapıldığı yerlerdir. Kurumsaldır, çünkü kendine özgü kuralları ve standartları vardır. Borsalar, sadece hisse senetleri için değil, başka tür emtiaların (ticari malların) ve enstrümanların da ticaretinin yapıldığı yerlerdir. Örneğin bono ve tahviller genellikle menkul kıymetler borsalarının içerisinde ticareti yapıla geldiği halde, döviz ticareti için döviz borsaları veya mal ticareti için emtia borsaları vardır.
Borsaya Kote Olmak: Borsanın izniyle halka arz edilecek hisse senetlerinin, borsaya kaydedilmesidir. Kote ettirilmemiş senetlerin ticareti olanaklı değildir. Kote olmuş senet, ilgili borsada tanındığını ve alım/satımının yapılmasına izin verildiği anlamına gelir. Hisse senetlerinin ticaretinin yapıldığı bir piyasa olan her borsanın kendine özgü kuralları vardır.
Büyüme: Ülke ekonomisinde işgücünün çoğalması, üretim araçları ve GSMH’nin artması vb. genel verilerin yükselmesidir. Büyümede ekonominin fiziksel olarak gövdesel genişliğe uğramasıdır.
EKONOMİ SÖZLÜĞÜ A
A TİPİ YATIRIM FONU: Hisse senedi ağırlıklı yatırım fonlarıdır. Portföy değerinin en az yüzde 25'ini devamlı olarak Türk şirketlerinin hisse senedi olarak tutmaları zorunludur.
Açık Piyasa İşlemi: Merkez Bankası’nın para değerinde kararlılık sağlamak amacı ile giriştiği piyasa işlemleridir. Piyasaya hazine bonosu ya da tahvil satarak para hacmini daraltabilir veya alım yaparak genişletebilir.
AKTİF KARLILIK ORANI: Aktiflerde yapılan yatırımın net karlılığını göstermektedir. Bu oranın yüksek olması şirketler için iyidir. Fakat şirketlerin aktif karlılık oranı kadar yapılan yatırımların finansmanından öz kaynak ya da yabancı kaynak kullanıldığı da önemlidir. Bu oran aşağıdaki formülle hesaplanır:
Aktif karlılık Oranı: Net Dönem Kar'ı / Aktif Toplamı
AMORTİSMAN: Bir şirketteki makine, tesis, tesisat gibi taşınır ve tanışmaz malların değerinde belirli bir zaman sonra meydana gelecek değişime (düşüş) amortisman denir. şirketler amortismanı ürünlerinin maliyetlerinin üzerine ekleyerek ya da ilgili yılın giderleri arasına koyarak re alize eder.
Arbitraj: Kısa dönemli fonların yatırıldığı alandan alınıp başka bir alana kaydırılmasıdır.
Atıl Para: Para piyasasının dışına çıkarak kullanılmayan paradır.
ASİT ORANI: Cari oranın konsantre halidir. Dönen varlıklardan daha yavaş nakde çevrilebilen kalemler çıkartılır ve bu şirketin nakit pozisyonuna bakılır. Nakde en hızlı dönüşen kalemler ile yapılan bu likidite ölçüsü aşağıdaki formülle hesaplanabilir:
Hazır Değerler + Menkul Değerler Cüzdanı + Tic. Alacaklar + Diğer Alacaklar / KV Borçlar.
Açık Piyasa İşlemi: Merkez Bankası’nın para değerinde kararlılık sağlamak amacı ile giriştiği piyasa işlemleridir. Piyasaya hazine bonosu ya da tahvil satarak para hacmini daraltabilir veya alım yaparak genişletebilir.
AKTİF KARLILIK ORANI: Aktiflerde yapılan yatırımın net karlılığını göstermektedir. Bu oranın yüksek olması şirketler için iyidir. Fakat şirketlerin aktif karlılık oranı kadar yapılan yatırımların finansmanından öz kaynak ya da yabancı kaynak kullanıldığı da önemlidir. Bu oran aşağıdaki formülle hesaplanır:
Aktif karlılık Oranı: Net Dönem Kar'ı / Aktif Toplamı
AMORTİSMAN: Bir şirketteki makine, tesis, tesisat gibi taşınır ve tanışmaz malların değerinde belirli bir zaman sonra meydana gelecek değişime (düşüş) amortisman denir. şirketler amortismanı ürünlerinin maliyetlerinin üzerine ekleyerek ya da ilgili yılın giderleri arasına koyarak re alize eder.
Arbitraj: Kısa dönemli fonların yatırıldığı alandan alınıp başka bir alana kaydırılmasıdır.
Atıl Para: Para piyasasının dışına çıkarak kullanılmayan paradır.
ASİT ORANI: Cari oranın konsantre halidir. Dönen varlıklardan daha yavaş nakde çevrilebilen kalemler çıkartılır ve bu şirketin nakit pozisyonuna bakılır. Nakde en hızlı dönüşen kalemler ile yapılan bu likidite ölçüsü aşağıdaki formülle hesaplanabilir:
Hazır Değerler + Menkul Değerler Cüzdanı + Tic. Alacaklar + Diğer Alacaklar / KV Borçlar.
Borsa Sözlüğü Z
ZAMAN ÖNCELİĞİ: Hisse senetleri piyasasında, fiyat eşitliği halinde sisteme zaman açısından daha önce kaydedilmiş emirlerin öncelikli karşılanmasıdır.
Borsa Sözlüğü Y
YATAY ANALİZİ: Dönemler arası bilanço ve gelir tablosu kalemlerin değişimlerini gösterir.
YENİ ŞİRKETLER PAZARI: Yeni kurulmuş olmakla beraber, büyüme potansiyeli taşıyan şirketlerin hisse senetlerinin borsada işlem görmesi amacıyla kurulmuştur.
YÜKSELEN TAKOZ: Büyük düşüşlerden önce oluşur. Yukarı doğru açısı olan bir üçgen görünümündedir. Takozun uçlarına doğru çıkış güç kaybeder. Hacim artışı olmaz,hacim daralır. Hacim yükselen fiyatı onaylamaz. Takozun yükselen destek çizgisi kırıldığında, düşüş takozun boyunun üçte iksi kadar olur.
YÜKSELEN ÜÇGEN FORMASYONU: Fiyatların çıkarken aynı seviyede direnç oluşturmasına karşılık düşerken daha üst seviyede dip yapmasıyla oluşan şekildir. Fiyatların belirgin bir prim yapmadan önce oluşturduğu formasyondur. Formasyon hedefi ise formasyonun direnç seviyesi ile en düşük fiyatlı günü arasındaki farkın direnç seviyesine eklenmesiyle bulunur.
YENİ ŞİRKETLER PAZARI: Yeni kurulmuş olmakla beraber, büyüme potansiyeli taşıyan şirketlerin hisse senetlerinin borsada işlem görmesi amacıyla kurulmuştur.
YÜKSELEN TAKOZ: Büyük düşüşlerden önce oluşur. Yukarı doğru açısı olan bir üçgen görünümündedir. Takozun uçlarına doğru çıkış güç kaybeder. Hacim artışı olmaz,hacim daralır. Hacim yükselen fiyatı onaylamaz. Takozun yükselen destek çizgisi kırıldığında, düşüş takozun boyunun üçte iksi kadar olur.
YÜKSELEN ÜÇGEN FORMASYONU: Fiyatların çıkarken aynı seviyede direnç oluşturmasına karşılık düşerken daha üst seviyede dip yapmasıyla oluşan şekildir. Fiyatların belirgin bir prim yapmadan önce oluşturduğu formasyondur. Formasyon hedefi ise formasyonun direnç seviyesi ile en düşük fiyatlı günü arasındaki farkın direnç seviyesine eklenmesiyle bulunur.
Borsa Sözlüğü U, Ü
ULUSAL PAZAR: Burada işlem gören bütün şirketler, İMKB tarafından önceden belirlenmiş kotasyon şartlarını tümüyle karşılayan şirketlerdir. Ulusal pazardan seçilmiş 100 şirkete ait hisse senetleri İMKB-100 Endeksini oluşturmaktadır.
UNDERWRITING: (Aracılık yüklenimi). Yeni çıkarılan menkul kıymetlerin satış işleminin bir banka ya da aracı kuruluşlar tarafından üstlenilmesidir.
ÜÇGEN: Teknik analizde hisse senedi fiyatının eriştiği en yüksek fiyat ile en düşük fiyat arasındaki farkın önce genişleyip sonra daraldığı grafiktir.
UNDERWRITING: (Aracılık yüklenimi). Yeni çıkarılan menkul kıymetlerin satış işleminin bir banka ya da aracı kuruluşlar tarafından üstlenilmesidir.
ÜÇGEN: Teknik analizde hisse senedi fiyatının eriştiği en yüksek fiyat ile en düşük fiyat arasındaki farkın önce genişleyip sonra daraldığı grafiktir.
Borsa Sözlüğü T
TABAN FİYAT: Hisse senetlerinin bir seans içerisinde görebileceği en düşük değerdir.
TAKOZ FORMASYONU: Devam eden harekette yorgunluk oluştuğunu belirtir. Yükselen takoz ve düşen takoz olmak üzere ikiye ayrılır.
TOPTAN SATIŞLAR PAZARI: önceden alıcıları belirli olan ya da olmayan, belirli bir miktarın üzerindeki hisse senedi işlemlerinin organize bir piyasada gerçekleştirilmesini sağlamak amacıyla kurulmuştur.
TREND: Belirli bir zaman dilimi aralığında belli bir seyri oluşturan değerlerde ortaya çıkan sürekli artma ya da azalmaları ifade eder.
TAKOZ FORMASYONU: Devam eden harekette yorgunluk oluştuğunu belirtir. Yükselen takoz ve düşen takoz olmak üzere ikiye ayrılır.
TOPTAN SATIŞLAR PAZARI: önceden alıcıları belirli olan ya da olmayan, belirli bir miktarın üzerindeki hisse senedi işlemlerinin organize bir piyasada gerçekleştirilmesini sağlamak amacıyla kurulmuştur.
TREND: Belirli bir zaman dilimi aralığında belli bir seyri oluşturan değerlerde ortaya çıkan sürekli artma ya da azalmaları ifade eder.
Borsa Sözlüğü S
SEANS: Bir menkul kıymet pazarında işlemlerin gerçekleştirilebileceği zaman aralığı.
SERMAYE ARTIRIMI: Bir şirketin esas sermayesine karşılık olan hisse senetlerinin bedelleri ödendikten sonra genel kurul kararı ile yeni hisse senedi çıkarılarak şirket sermayesinin artırılmasıdır.
SERMAYE PİYASASI KURULU: Sermaye Piyasası Kanunu ile kurulmuş, piyasanın işlerliği için gerekli düzenlemeler yapan ve sermaye piyasasında faaliyet gösteren kuruluşları denetleyen tüzel kişiliğe sahip bir kurumdur.
SERMAYE PİYASASI KURUMLARI: Aracı kuruluşlar, yatırım ortaklıkları, yatırım fonları ve sermaye piyasasında faaliyet göstermesine izin verilen diğer kurumlardır.
SINAİ ENDEKSİ: Sadece sanayi sektöründe yer alan şirketlerin hisse senetlerinin fiyatlarındaki değişmeler dikkate alınarak hesaplanan hisse senetleri piyasası endeksidir.
SWAP: Faiz oranları ile döviz kurlarındaki değişmeler sonucunda ortaya çıkan riski en aza indirmek amacıyla geliştirilmiş işlemdir.
SÜRÜ PSİKOLOJİSİ: Büyük fiyat dalgalanmalarında küçük yatırımcıların bilinçsiz şekilde yüksek fiyattan alım yapmaları ya da panikle düşük fiyattan satış yapmalarıdır.
SERMAYE ARTIRIMI: Bir şirketin esas sermayesine karşılık olan hisse senetlerinin bedelleri ödendikten sonra genel kurul kararı ile yeni hisse senedi çıkarılarak şirket sermayesinin artırılmasıdır.
SERMAYE PİYASASI KURULU: Sermaye Piyasası Kanunu ile kurulmuş, piyasanın işlerliği için gerekli düzenlemeler yapan ve sermaye piyasasında faaliyet gösteren kuruluşları denetleyen tüzel kişiliğe sahip bir kurumdur.
SERMAYE PİYASASI KURUMLARI: Aracı kuruluşlar, yatırım ortaklıkları, yatırım fonları ve sermaye piyasasında faaliyet göstermesine izin verilen diğer kurumlardır.
SINAİ ENDEKSİ: Sadece sanayi sektöründe yer alan şirketlerin hisse senetlerinin fiyatlarındaki değişmeler dikkate alınarak hesaplanan hisse senetleri piyasası endeksidir.
SWAP: Faiz oranları ile döviz kurlarındaki değişmeler sonucunda ortaya çıkan riski en aza indirmek amacıyla geliştirilmiş işlemdir.
SÜRÜ PSİKOLOJİSİ: Büyük fiyat dalgalanmalarında küçük yatırımcıların bilinçsiz şekilde yüksek fiyattan alım yapmaları ya da panikle düşük fiyattan satış yapmalarıdır.
Borsa Sözlüğü R
RESMİ MÜZAYEDE PAZARI: Mahkemelerin, icra dairelerinin ve diğer resmi dairelerin borsada yapılmasını gerekli gördükleri hisse senedi işlemlerinin gerçekleştirildiği pazardır.
RSI GÖSTERGESİ: (Relative Strength Index : Relatif Güç indeksi). RSI osilatörünün ana değeri, aşırı alım ve aşırı satım bölgelerinin belirlenebilmesi için üst ve alt sınırları sağlar. RSI osilatörünün değeri 0 ile 100 arasında dalgalanır. 70'in üzeri aşırı alım, 30'un altı ise aşırı satış bölgesidir.
RÜÇHAN HAKKI: Bedelli sermaye artırımlarına mevcut ortakların ellerindeki hisseleri oranında öncelikle katılma hakkıdır.
RSI GÖSTERGESİ: (Relative Strength Index : Relatif Güç indeksi). RSI osilatörünün ana değeri, aşırı alım ve aşırı satım bölgelerinin belirlenebilmesi için üst ve alt sınırları sağlar. RSI osilatörünün değeri 0 ile 100 arasında dalgalanır. 70'in üzeri aşırı alım, 30'un altı ise aşırı satış bölgesidir.
RÜÇHAN HAKKI: Bedelli sermaye artırımlarına mevcut ortakların ellerindeki hisseleri oranında öncelikle katılma hakkıdır.
Borsa Sözlüğü P
PARA PİYASASI: Kısa vadeli fon arz ve talebinin karşılandığı piyasadır. Para Piyasası Araçları; para, mevduat, kredi ve sosyal güvenlik fonlarıdır.
PAY BAŞINA TEMETTÜ: Bir dönemde ortaklara dağıtılmasına karar verilen toplam kar payının o döneme ait hisse senedi sayısına bölünmesi ile bulunur.
PAY BAŞINA KAR: İşletmenin hisse başına düşen net dönem karını göstermektedir. Dönem Sonu Net Kar / ödenmiş Sermaye/1000
PİYASA FİYATI: Bir menkul kıymetin piyasadaki arz ve talebe göre oluşan fiyatıdır.
PİYASA KAPİTALİZASYONU: Borsada işlem gören hisse senetlerinin çıkarılmış nominal sermayelerinin kapanış fiyatları itibarıyla piyasa değerleri toplamıdır.
PİYASA RİSKİ: Yatırımcıların beklentilerindeki değişmelerden dolayı menkul kıymetlerin fiyatlarında değişmelerin ortaya çıkması ile zara oluşmasıdır.
PLASMAN: Yapılmış olan bir yatırımın el değiştirmesidir. Ekonomi için ek bir yatırım değil sadece yatırımcının değişmesidir.
PAY BAŞINA TEMETTÜ: Bir dönemde ortaklara dağıtılmasına karar verilen toplam kar payının o döneme ait hisse senedi sayısına bölünmesi ile bulunur.
PAY BAŞINA KAR: İşletmenin hisse başına düşen net dönem karını göstermektedir. Dönem Sonu Net Kar / ödenmiş Sermaye/1000
PİYASA FİYATI: Bir menkul kıymetin piyasadaki arz ve talebe göre oluşan fiyatıdır.
PİYASA KAPİTALİZASYONU: Borsada işlem gören hisse senetlerinin çıkarılmış nominal sermayelerinin kapanış fiyatları itibarıyla piyasa değerleri toplamıdır.
PİYASA RİSKİ: Yatırımcıların beklentilerindeki değişmelerden dolayı menkul kıymetlerin fiyatlarında değişmelerin ortaya çıkması ile zara oluşmasıdır.
PLASMAN: Yapılmış olan bir yatırımın el değiştirmesidir. Ekonomi için ek bir yatırım değil sadece yatırımcının değişmesidir.
Borsa Sözlüğü O, Ö
ÖDENMİŞ SERMAYE: Esas sermaye sistemine tabi ortaklıklarda, ortaklarca taahhüt edilen sermayenin nakden ödenmiş kısmıdır.
OPSİYON SÖZLEŞMESİ: Alan tarafa üzerine opsiyon yazılan mal veya kıymetin gelecekte belirli bir tarihte belirlenen miktarda alma veya satma hakkini sağlayan sözleşmedir.
ORDİNO: Borsa yatırımcılarının işlem yaptıkları aracı kurumlarında verdikleri alım-satım emirleridir.
OSİLATÖR: Piyasanın aşırı alım ya da aşırı satış bölgesinde olup olmadığını belirleyen göstergelerdir. Fiyat grafiğinin altına çizilir. Osilatör yukarı uca eriştiğinde aşırı alım bölgesinde, aşağı uca eriştiğinde aşırı satım bölgesindedir.
ÖZEL EMİR: Yönetim kurulu tarafından menkul kıymet bazında belirlenen hisse sayısını asan ve başka bir özel emir ile eşlendiğinde eksper onayı ile gerçekleştirilen emirdir.
OPSİYON SÖZLEŞMESİ: Alan tarafa üzerine opsiyon yazılan mal veya kıymetin gelecekte belirli bir tarihte belirlenen miktarda alma veya satma hakkini sağlayan sözleşmedir.
ORDİNO: Borsa yatırımcılarının işlem yaptıkları aracı kurumlarında verdikleri alım-satım emirleridir.
OSİLATÖR: Piyasanın aşırı alım ya da aşırı satış bölgesinde olup olmadığını belirleyen göstergelerdir. Fiyat grafiğinin altına çizilir. Osilatör yukarı uca eriştiğinde aşırı alım bölgesinde, aşağı uca eriştiğinde aşırı satım bölgesindedir.
ÖZEL EMİR: Yönetim kurulu tarafından menkul kıymet bazında belirlenen hisse sayısını asan ve başka bir özel emir ile eşlendiğinde eksper onayı ile gerçekleştirilen emirdir.
Borsa Sözlüğü N
NAMA YAZILI SENET: Hisse senedinin üzerinde sahip olanın ad ve soyadının yazılı olduğu senetlerdir.Bu hisselerin satılması durumunda şirketlerin pay kütüğü defterine kaydı gerekmektedir ve hisse üzerine yeni sahip olanın adı ve soyadı yazılır.
NOMİNAL DEĞER: Hisse senedinin veya tahvilin sahip olduğu en küçük küpürün üzerinde yazılı olan değerdir.
NORMAL EMİR: Küsuratsız tam olarak 1 lot ve katlarından oluşan emirdir.(1 lot = 1.000 adet )
NOMİNAL DEĞER: Hisse senedinin veya tahvilin sahip olduğu en küçük küpürün üzerinde yazılı olan değerdir.
NORMAL EMİR: Küsuratsız tam olarak 1 lot ve katlarından oluşan emirdir.(1 lot = 1.000 adet )
Borsa Sözlüğü M
MACD GÖSTERGESİ: (The Moving Average Convergence / Divergence: hareketli ortalamaların Uyumluluğu ve Uyumsuzluğu)
MACD`de 26 günlük hareketli ortalamadan 12 günlük hareketli ortalama çıkarılır. Daha sonra çıkan farkın 9 günlük hareketli ortalaması alınır.MACD "al" komutunu kesişme yukarı doğru olduğunda "sat" komutunun ise kesişme aşağıya doğru olduğunda verir.
MALİ ENDEKS: Mali sektörde yer alan şirketlerin hisse senetlerinin fiyatlarındaki değişmeler dikkate alınarak hesaplanan hisse senetleri piyasası endeksidir.
MANÜPLASYON: Piyasada canlılık yaratmak amacıyla suni olarak alim/satım yapmaktır.
MARKET-MAKER: Piyasa düzenleyicisi demektir. Hisse senetlerinde alım ya da satım yapılarak aşırı fiyat hareketlerinin önlenmesidir
MENKUL KIYMET: Ortaklık veya alacaklılık sağlayan belli bir meblağı temsil eden, yatırım aracı olarak kullanılan dönemsel gelir getiren, misli nitelikte seri halinde çıkarılan, ibareleri ayni olan ve şartları kurulca belirlenen kıymetli evraktır.
MENKUL KIYMET İHRACI: Sermaye piyasası araçlarının ihraççılar tarafından çıkarılıp halka arz edilerek veya halka arz edilmeksizin satışıdır.
MENKUL KIYMET İRADI: Menkul ve gayri menkullerden elde edilen faiz, kira, rant gibi hasılatı ifade etmektedir.
MERKEZ BANKASI: Banknot ihraç eden, hükümetin para ve kredi politikasını yürütmede yardımcı olan, veznedarlık görevini üstlenmiş, devletin iktisadi ve mali danışmanlığını yapan bir kurumdur.
MEVDUAT: Belirli dönem için geri ödemek koşuluyla belirli bir bedel karşılığında mevduat sahibi kişilerce bankalara tevdi edilen paradır.
MÜŞTERİ BAZINDA SAKLAMA: 1995 yılından itibaren borsa yatırımcılarının borsa üyeleri nezdindeki saklama hesaplarının Takas bank nezrinde eslenerek müşterinin kod ve şifresini kullanarak Takas bank nezdindeki bakiyesini takip edebilmesini sağlayan hizmettir.
MOMENTUM: Momentum bugünkü fiyatın baz alınan önceki fiyata bölünmesi sonucu ve sonucun 100 etrafında salınmasıyla oluşur. Momentum baz alınan kendi ağırlıklı ortalamasının üzerine çıktığında"al" komutu, düştüğünde ise "sat"" komutu verir.
MÜŞTERİ EMRİ: Borsa üyelerine müşterileri tarafından verilen alım satım emirleridir.
MACD`de 26 günlük hareketli ortalamadan 12 günlük hareketli ortalama çıkarılır. Daha sonra çıkan farkın 9 günlük hareketli ortalaması alınır.MACD "al" komutunu kesişme yukarı doğru olduğunda "sat" komutunun ise kesişme aşağıya doğru olduğunda verir.
MALİ ENDEKS: Mali sektörde yer alan şirketlerin hisse senetlerinin fiyatlarındaki değişmeler dikkate alınarak hesaplanan hisse senetleri piyasası endeksidir.
MANÜPLASYON: Piyasada canlılık yaratmak amacıyla suni olarak alim/satım yapmaktır.
MARKET-MAKER: Piyasa düzenleyicisi demektir. Hisse senetlerinde alım ya da satım yapılarak aşırı fiyat hareketlerinin önlenmesidir
MENKUL KIYMET: Ortaklık veya alacaklılık sağlayan belli bir meblağı temsil eden, yatırım aracı olarak kullanılan dönemsel gelir getiren, misli nitelikte seri halinde çıkarılan, ibareleri ayni olan ve şartları kurulca belirlenen kıymetli evraktır.
MENKUL KIYMET İHRACI: Sermaye piyasası araçlarının ihraççılar tarafından çıkarılıp halka arz edilerek veya halka arz edilmeksizin satışıdır.
MENKUL KIYMET İRADI: Menkul ve gayri menkullerden elde edilen faiz, kira, rant gibi hasılatı ifade etmektedir.
MERKEZ BANKASI: Banknot ihraç eden, hükümetin para ve kredi politikasını yürütmede yardımcı olan, veznedarlık görevini üstlenmiş, devletin iktisadi ve mali danışmanlığını yapan bir kurumdur.
MEVDUAT: Belirli dönem için geri ödemek koşuluyla belirli bir bedel karşılığında mevduat sahibi kişilerce bankalara tevdi edilen paradır.
MÜŞTERİ BAZINDA SAKLAMA: 1995 yılından itibaren borsa yatırımcılarının borsa üyeleri nezdindeki saklama hesaplarının Takas bank nezrinde eslenerek müşterinin kod ve şifresini kullanarak Takas bank nezdindeki bakiyesini takip edebilmesini sağlayan hizmettir.
MOMENTUM: Momentum bugünkü fiyatın baz alınan önceki fiyata bölünmesi sonucu ve sonucun 100 etrafında salınmasıyla oluşur. Momentum baz alınan kendi ağırlıklı ortalamasının üzerine çıktığında"al" komutu, düştüğünde ise "sat"" komutu verir.
MÜŞTERİ EMRİ: Borsa üyelerine müşterileri tarafından verilen alım satım emirleridir.
Borsa Sözlüğü L
LİMİTLİ EMİR: Emri veren alicinin, işlemin gerçekleşmesi için kabul ettiği en yüksek fiyatı, satıcının ise satmaya razı olduğu en düşük fiyatı belli ettiği emir tipidir.
LİKİDİTE: Para piyasasında işlem gören para ve para niteliğinde değişim ve değer ölçüsü araçları için kullanılmaktadır.
LİKİDİTE ORANI: kısa vadede nakde dönüşebilecek dönen varlıkların, kısa vadeli borçları karşılama gücünü gösterir.
LİKİDİTE RİSKİ: Sahip olunan kıymetin istenildiğinde paraya
çevrilememesini, kıymetin cari piyasa değerinin altında elden çıkarılmasını ifade eder.
LİKİT FON: Vadesine 90 günden az kalmış sermaye piyasası araçlarından oluşan fonlardır.
LİKİDİTE: Para piyasasında işlem gören para ve para niteliğinde değişim ve değer ölçüsü araçları için kullanılmaktadır.
LİKİDİTE ORANI: kısa vadede nakde dönüşebilecek dönen varlıkların, kısa vadeli borçları karşılama gücünü gösterir.
LİKİDİTE RİSKİ: Sahip olunan kıymetin istenildiğinde paraya
çevrilememesini, kıymetin cari piyasa değerinin altında elden çıkarılmasını ifade eder.
LİKİT FON: Vadesine 90 günden az kalmış sermaye piyasası araçlarından oluşan fonlardır.
Borsa Sözlüğü K
KAÇIŞ SEVİYESİ: Önemli bir destek seviyesinin bir kaç kez test edilerek belirginleşmesinden sonra, bu seviyenin altına düşülmesi durumunda fiyatların bir alt seviyedeki destek seviyesine kadar düşebileceği kabul edilen seviyedir.
KAFA OMUZ FORMASYONU: Hissenin oluşturduğu üç tepenin ortada kalanının (kafa) yanında kalan diğer iki tepeden (omuzlar) daha uzun olduğu geri dönüş formasyonudur. Ortalarındaki diplerin alt seviyelerinden çizilen trend çizgisi kırıldığında formasyon tamamlanmış olur.
KAMBİYO: Madeni ve Kağıt para şeklindeki tüm yabancı ülke paraları ve bu paralarla ödeme yapabilen her tür hesap, belge, bono,poliçe, çek vb. parasal araçların tümüne kambiyo denir.
KANAL ÇİZGİSİ: Temel trend çizgisine paralel çizilen düz çizgilerdir. Fiyatlar yükselen kanal çizgilerinde direnç, alçalan kanal çizgilerinde de destek bulurlar.
KAR DAĞITIM ORANI: işletmenin net dönem karından ne kadarının adi hisselere temettü olarak dağıtıldığını gösterir. (Toplam Temettü / Net Dönem Karı)
KAR MARJLARI: Brüt, faaliyet, ve net kar rakamlara bakılır -- ne kadar yüksekse o kadar iyi. Ayrıca, nakit çıkış gerektirmeyen kalemlere faaliyet karı ilave ederek Vergi, Finansman gideri, Amortisman öncesi Kar (VFAÖK) marja da bakarak gerçekte şirket operasyonlarından ne kadar kar ettiğini gösterir
KANUNİ YEDEK AKÇE: Bankalar tarafından bir emniyet fonu olarak ve olası zararlarını karşılamak amacıyla kardan ayrılan paya denir.
KARMA FON: Hisse senetleri, borçlanma senetleri, altın ve diğer kıymetli madenlerin en az ikisinden oluşan ve her birinin değeri fon portföy değerinin %20`sinden az olmayan fonlardır.
KAPANIŞ FİYATI: Bir seans da borsa kaydına alınan en son işlemin fiyatıdır.
KAPİTALİZASYON: Herhangi bir isletmenin birikmiş yedek akçe ve karinin sermaye artırımında kullanılmasına denir.
KAR: Toplam hasılattan toplam maliyetin düşmesi ile elde edilen değerdir.
KARA PARA: Yasal işlerden elde edilmemiş veya vergisi ödenmemiş paraya denir.
KISA DÖNEMLİ GÖSTERGE: Fiyat değişimlerinde kısa bir zaman dilimini baz alarak hızlı komutlar oluşturan göstergedir.
KIYMETLİ EVRAK: Kambiyo senetleridir. kıymetli evrak olarak çek, bono, tahvil hisse senedi ve poliçe yi sayabiliriz.
KONSOLİDASYON: Uluslararası borç işlemlerinde bankaların ya da direkt olarak borçlu olan ülkenin, vadesi gelen bir borcun daha uzun süreli bir vadeye uzatılması işlemidir.
KONVERTİBİLİTE: Bir ülkenin yerel parasının serbest döviz piyasasında diğer yabancı paralara ve altına dönüşebilme özelliğidir.
KOPUŞ SEVİYESİ: Önemli bir direnç seviyesinin bir kaç kez test edilerek belirginleşmesinden sonra, bu seviyenin asılması halinde fiyatların bir üst seviyedeki direnç seviyesine kadar çıkabileceği kabul edilen seviyedir.
KOT DIŞI (KOTE EDİLMEMİŞ) PAZAR: Borsaya kote edilmemiş menkul değerlerin alım ve satımına konu olan pazardır.
KOTASYON: Menkul kıymetlerin listeye alınması işlemidir.
KREDİ: Mali kurumlarca kişi ve kuruluşlara verilen borç paraya denir.
KREDİLİ MENKUL KIYMET İŞLEMLERİ: Bir aracı kuruluş nezdinde müşteri adına kredi hesabi açılması koşuluyla müşteri ve aracı kuruluş arasında yapılacak sözleşme hükümleri çerçevesinde menkul kıymet alınmasıdır.
KUPON: Tahvil ve hisse senetlerine ekli parça veya parçalardır.
KURTAJ: Borsa üyelerinin aracı olarak yaptıkları her borsa işlemi için müşterilerinden aldıkları komisyondur.
KÜSÜRAT EMİR: 1 lot un içerdiği hisse senedi sayısından daha az miktarlar için verilmiş emirlerdir. (lot altı emirler) Küsurat emirler fiyatsız girilir. Küsurat emirler ilgili hisse senedinin lot piyasasında işlem gördüğü en son fiyattan gerçekleşir.
KAFA OMUZ FORMASYONU: Hissenin oluşturduğu üç tepenin ortada kalanının (kafa) yanında kalan diğer iki tepeden (omuzlar) daha uzun olduğu geri dönüş formasyonudur. Ortalarındaki diplerin alt seviyelerinden çizilen trend çizgisi kırıldığında formasyon tamamlanmış olur.
KAMBİYO: Madeni ve Kağıt para şeklindeki tüm yabancı ülke paraları ve bu paralarla ödeme yapabilen her tür hesap, belge, bono,poliçe, çek vb. parasal araçların tümüne kambiyo denir.
KANAL ÇİZGİSİ: Temel trend çizgisine paralel çizilen düz çizgilerdir. Fiyatlar yükselen kanal çizgilerinde direnç, alçalan kanal çizgilerinde de destek bulurlar.
KAR DAĞITIM ORANI: işletmenin net dönem karından ne kadarının adi hisselere temettü olarak dağıtıldığını gösterir. (Toplam Temettü / Net Dönem Karı)
KAR MARJLARI: Brüt, faaliyet, ve net kar rakamlara bakılır -- ne kadar yüksekse o kadar iyi. Ayrıca, nakit çıkış gerektirmeyen kalemlere faaliyet karı ilave ederek Vergi, Finansman gideri, Amortisman öncesi Kar (VFAÖK) marja da bakarak gerçekte şirket operasyonlarından ne kadar kar ettiğini gösterir
KANUNİ YEDEK AKÇE: Bankalar tarafından bir emniyet fonu olarak ve olası zararlarını karşılamak amacıyla kardan ayrılan paya denir.
KARMA FON: Hisse senetleri, borçlanma senetleri, altın ve diğer kıymetli madenlerin en az ikisinden oluşan ve her birinin değeri fon portföy değerinin %20`sinden az olmayan fonlardır.
KAPANIŞ FİYATI: Bir seans da borsa kaydına alınan en son işlemin fiyatıdır.
KAPİTALİZASYON: Herhangi bir isletmenin birikmiş yedek akçe ve karinin sermaye artırımında kullanılmasına denir.
KAR: Toplam hasılattan toplam maliyetin düşmesi ile elde edilen değerdir.
KARA PARA: Yasal işlerden elde edilmemiş veya vergisi ödenmemiş paraya denir.
KISA DÖNEMLİ GÖSTERGE: Fiyat değişimlerinde kısa bir zaman dilimini baz alarak hızlı komutlar oluşturan göstergedir.
KIYMETLİ EVRAK: Kambiyo senetleridir. kıymetli evrak olarak çek, bono, tahvil hisse senedi ve poliçe yi sayabiliriz.
KONSOLİDASYON: Uluslararası borç işlemlerinde bankaların ya da direkt olarak borçlu olan ülkenin, vadesi gelen bir borcun daha uzun süreli bir vadeye uzatılması işlemidir.
KONVERTİBİLİTE: Bir ülkenin yerel parasının serbest döviz piyasasında diğer yabancı paralara ve altına dönüşebilme özelliğidir.
KOPUŞ SEVİYESİ: Önemli bir direnç seviyesinin bir kaç kez test edilerek belirginleşmesinden sonra, bu seviyenin asılması halinde fiyatların bir üst seviyedeki direnç seviyesine kadar çıkabileceği kabul edilen seviyedir.
KOT DIŞI (KOTE EDİLMEMİŞ) PAZAR: Borsaya kote edilmemiş menkul değerlerin alım ve satımına konu olan pazardır.
KOTASYON: Menkul kıymetlerin listeye alınması işlemidir.
KREDİ: Mali kurumlarca kişi ve kuruluşlara verilen borç paraya denir.
KREDİLİ MENKUL KIYMET İŞLEMLERİ: Bir aracı kuruluş nezdinde müşteri adına kredi hesabi açılması koşuluyla müşteri ve aracı kuruluş arasında yapılacak sözleşme hükümleri çerçevesinde menkul kıymet alınmasıdır.
KUPON: Tahvil ve hisse senetlerine ekli parça veya parçalardır.
KURTAJ: Borsa üyelerinin aracı olarak yaptıkları her borsa işlemi için müşterilerinden aldıkları komisyondur.
KÜSÜRAT EMİR: 1 lot un içerdiği hisse senedi sayısından daha az miktarlar için verilmiş emirlerdir. (lot altı emirler) Küsurat emirler fiyatsız girilir. Küsurat emirler ilgili hisse senedinin lot piyasasında işlem gördüğü en son fiyattan gerçekleşir.
Borsa Sözlüğü I, İ
IMF: (Uluslararası Para Fonu ) Uluslararası para sistemi ile ilgili doğan gelişme ve sorunlar konusunda üyeler arasında dayanışma sağlar, çok yanlı bir uluslararası ödeme sistemini geliştirir, üye ülkelerin kısa dönemli kredi gereksinimlerini sağlar, üye ülkelerin dış ödemeler bilançosunda ortaya çıkan dengesizliklerin giderilmesine yardımcı olur.
İÇERDEN ÖĞRENENLERİN TİCARETİ: Sermaye piyasası araçlarının değerini etkileyebilecek, henüz kamuya açıklanmamış bilgileri kendisine veya üçüncü kişilere menfaat sağlamak amacıyla kullanarak sermaye piyasasında işlem yapanlar arasında fırsat eşitliğini bozacak şekilde haksiz yarar sağlamak veya bir zararı bertaraf etmektir.
İKİLİ TEPE FORMASYONU: Hissenin belirli bir zaman aralığında ayni tepeyi ikinci kez oluşturduktan sonra fiyatın iki tepe arasında oluşan çukur seviyeye kadar düşmesi halidir. Fiyatların büyük düşüşler öncesinde oluşturduğu formasyondur. Formasyon hedefi, tepedeki fiyattan iki tepe arasında oluşan dipteki fiyatın çıkarılması ve bu farkın tekrar dip fiyattan çıkarılmasıyla bulunur.
İKİLİ DİP FORMASYONU: Hissenin belirli bir zaman aralığında ayni dip seviyeyi ikinci kez oluşturduktan sonra iki dip seviye arasında oluşan tepe seviyenin asılması durumudur. Fiyatların büyük çıkışlar öncesinde oluşturduğu formasyondur. Formasyon hedefi, iki dip arasında yapılan tepe fiyattan dip seviyedeki fiyatın çıkartılmasıyla ve bu farkın tepe fiyata eklenmesiyle oluşan değerdir.
İKİNCİL PİYASA: Menkul kıymetleri ihraçtan alanlar bunları tekrar paraya çevirmek istediklerinde işlemlerin gerçekleştirildiği piyasalardır.
İMKB TAKAS ve SAKLAMA BANKASI A.Ş: Sermaye piyasasında faaliyet gösteren banka ve aracı kurumlara saklama ve takas hizmeti veren kuruluştur.
INDIKATOR: Son fiyatın ve hacmin önceki fiyatlar ve hacimler ile mukayesesini yaparak oluşturulan kılavuz grafik ve /veya göstergedir.
İŞLEM SAATLERİ:
· Gözaltı Pazarı: 9.15-9.30· Ulusal Pazar, Bölgesel Pazar, Yeni şirketler Pazarı:
· 09.30-12.00 (1.seans)
· 14.00-16.30 (2.seans)
İŞLEM HACMİ: Her hisse senedi için gerçekleşen işlemlerdeki hisse senedi sayısı ile işlem fiyatının çarpılmasıyla elde edilen değerlerin toplamıdır. Tüm hisse senetlerinin işlem hacimleri toplamı, piyasanın toplam hacmini oluşturur.
İŞLEM MİKTARI: Bir seans da yada belli bir dönemde alınıp satılan menkul kıymet adedidir.
İTFA: Bir borcun ödenerek kapanmasıdır.
İÇERDEN ÖĞRENENLERİN TİCARETİ: Sermaye piyasası araçlarının değerini etkileyebilecek, henüz kamuya açıklanmamış bilgileri kendisine veya üçüncü kişilere menfaat sağlamak amacıyla kullanarak sermaye piyasasında işlem yapanlar arasında fırsat eşitliğini bozacak şekilde haksiz yarar sağlamak veya bir zararı bertaraf etmektir.
İKİLİ TEPE FORMASYONU: Hissenin belirli bir zaman aralığında ayni tepeyi ikinci kez oluşturduktan sonra fiyatın iki tepe arasında oluşan çukur seviyeye kadar düşmesi halidir. Fiyatların büyük düşüşler öncesinde oluşturduğu formasyondur. Formasyon hedefi, tepedeki fiyattan iki tepe arasında oluşan dipteki fiyatın çıkarılması ve bu farkın tekrar dip fiyattan çıkarılmasıyla bulunur.
İKİLİ DİP FORMASYONU: Hissenin belirli bir zaman aralığında ayni dip seviyeyi ikinci kez oluşturduktan sonra iki dip seviye arasında oluşan tepe seviyenin asılması durumudur. Fiyatların büyük çıkışlar öncesinde oluşturduğu formasyondur. Formasyon hedefi, iki dip arasında yapılan tepe fiyattan dip seviyedeki fiyatın çıkartılmasıyla ve bu farkın tepe fiyata eklenmesiyle oluşan değerdir.
İKİNCİL PİYASA: Menkul kıymetleri ihraçtan alanlar bunları tekrar paraya çevirmek istediklerinde işlemlerin gerçekleştirildiği piyasalardır.
İMKB TAKAS ve SAKLAMA BANKASI A.Ş: Sermaye piyasasında faaliyet gösteren banka ve aracı kurumlara saklama ve takas hizmeti veren kuruluştur.
INDIKATOR: Son fiyatın ve hacmin önceki fiyatlar ve hacimler ile mukayesesini yaparak oluşturulan kılavuz grafik ve /veya göstergedir.
İŞLEM SAATLERİ:
· Gözaltı Pazarı: 9.15-9.30· Ulusal Pazar, Bölgesel Pazar, Yeni şirketler Pazarı:
· 09.30-12.00 (1.seans)
· 14.00-16.30 (2.seans)
İŞLEM HACMİ: Her hisse senedi için gerçekleşen işlemlerdeki hisse senedi sayısı ile işlem fiyatının çarpılmasıyla elde edilen değerlerin toplamıdır. Tüm hisse senetlerinin işlem hacimleri toplamı, piyasanın toplam hacmini oluşturur.
İŞLEM MİKTARI: Bir seans da yada belli bir dönemde alınıp satılan menkul kıymet adedidir.
İTFA: Bir borcun ödenerek kapanmasıdır.
Borsa Sözlüğü H
HALKA AÇILMA: Bir anonim ortaklığın ya da şirketin hisselerini halka arz etmesidir
HALKA ARZ: Sermaye piyasası araçlarının satın alınması için her türlü yoldan halka çağrıda bulunulmasını, halkın bir anonim ortaklığa katılmaya ve kurucu olmaya davet edilmesini, hisse sentlerinin borsa da işlem görmesini ifade eder.
HAREKETLİ ORTALAMA: Belirli bir dönem aralığındaki kapanış fiyatlarının en son baz alınan fiyatın ağırlığı daha yüksek, ilk baz alınan fiyatının ağırlığı ise daha düşük olacak şekilde hesaplanmasıyla oluşturulan ortalamadır. Hareketli ortalama, Basit ortalamaya göre daha hızlı hareket eder.
HAZİNE: Devletin tasarruflarını ve mali işlemlerini idare eden kurumdur.
HAZİNE BONOSU: Hazine tarafından vadesi 1 yıldan kısa süreli olarak çıkarılan ve iskontolu olarak işlem gören borçlanma senetleridir.
HİSSE SENEDİ: Anonim ortaklılar tarafından çıkarılan ve anonim ortaklığın sermayesine belirli bir katılma payını temsil eden kıymetli evraktır.
HİSSE BAŞINA GETİRİ: Bir hissedarın sahip olduğu hisse dolayısıyla dönem sonunda elde ettiği getiridir.
HİSSE SENEDİ İHRAÇ FİYATI: Şirket tarafından çıkarılışı aşamasında satışa sunulduğu fiyattır.
HİSSE SENEDİ İLE DEĞİŞTİRİLEBİLİR TAHVİL: Önceden belirlenen bir zamanda tahvilin hisse senedi ile değiştirilmesini öngören tahvil türüdür.Böyle bir tahvil ihracının temelinde yeni kurulan bir anonim şirketin kolay borçlanabilmesini sağlamak yatar.
HİSSEDAR: Bir anonim şirketin hisse senedine sahip olan şahıstır.
HİSSE SENEDİ PİYASA FİYATI: Bir pay senedinin sermaye piyasasında alınıp satıldığı fiyat, o pay senedinin piyasa fiyatıdır.
HİSSE SENEDİ BORSA FİYATI: Hisse senedinin borsadaki arz ve talep koşullarına göre oluşan fiyatıdır.
HİSSE SENEDİ FONU: Portföyünün en az %51`ini devamlı olarak hisse senetlerine yatırılmış fonlardır.
HİSSE SENEDİ ENDEKSİ: Hisse senedi piyasasının genel bir göstergesi olan endeks, kapsamındaki hisse senetlerinin fiyatları ve halka açıklık oranları baz alınarak hesaplanır. Piyasa performansı hakkında genel bir bilgi verir.
HALKA ARZ: Sermaye piyasası araçlarının satın alınması için her türlü yoldan halka çağrıda bulunulmasını, halkın bir anonim ortaklığa katılmaya ve kurucu olmaya davet edilmesini, hisse sentlerinin borsa da işlem görmesini ifade eder.
HAREKETLİ ORTALAMA: Belirli bir dönem aralığındaki kapanış fiyatlarının en son baz alınan fiyatın ağırlığı daha yüksek, ilk baz alınan fiyatının ağırlığı ise daha düşük olacak şekilde hesaplanmasıyla oluşturulan ortalamadır. Hareketli ortalama, Basit ortalamaya göre daha hızlı hareket eder.
HAZİNE: Devletin tasarruflarını ve mali işlemlerini idare eden kurumdur.
HAZİNE BONOSU: Hazine tarafından vadesi 1 yıldan kısa süreli olarak çıkarılan ve iskontolu olarak işlem gören borçlanma senetleridir.
HİSSE SENEDİ: Anonim ortaklılar tarafından çıkarılan ve anonim ortaklığın sermayesine belirli bir katılma payını temsil eden kıymetli evraktır.
HİSSE BAŞINA GETİRİ: Bir hissedarın sahip olduğu hisse dolayısıyla dönem sonunda elde ettiği getiridir.
HİSSE SENEDİ İHRAÇ FİYATI: Şirket tarafından çıkarılışı aşamasında satışa sunulduğu fiyattır.
HİSSE SENEDİ İLE DEĞİŞTİRİLEBİLİR TAHVİL: Önceden belirlenen bir zamanda tahvilin hisse senedi ile değiştirilmesini öngören tahvil türüdür.Böyle bir tahvil ihracının temelinde yeni kurulan bir anonim şirketin kolay borçlanabilmesini sağlamak yatar.
HİSSEDAR: Bir anonim şirketin hisse senedine sahip olan şahıstır.
HİSSE SENEDİ PİYASA FİYATI: Bir pay senedinin sermaye piyasasında alınıp satıldığı fiyat, o pay senedinin piyasa fiyatıdır.
HİSSE SENEDİ BORSA FİYATI: Hisse senedinin borsadaki arz ve talep koşullarına göre oluşan fiyatıdır.
HİSSE SENEDİ FONU: Portföyünün en az %51`ini devamlı olarak hisse senetlerine yatırılmış fonlardır.
HİSSE SENEDİ ENDEKSİ: Hisse senedi piyasasının genel bir göstergesi olan endeks, kapsamındaki hisse senetlerinin fiyatları ve halka açıklık oranları baz alınarak hesaplanır. Piyasa performansı hakkında genel bir bilgi verir.
Borsa Sözlüğü G
GARANTİ MEKTUBU: Bankaların belirli bir isin yapılması , bir malin teslimi veya bir borcun ödenmesini taahhüt ederek, taahhütlerine sadık kalacaklarını ve borçlarını belirten vadede ödeyeceklerini gösteren belgedir.
GELİR TABLOSU: Şirketlerin mali tablolarından birisidir. Gelir tablosu şirketin dönem içindeki satışları, satışların maliyetlerini, faaliyet giderleri, faaliyet dışı gelir-gider, vergi karşılıkları ve kar/zararı gösterir.
GERİ DÖNÜŞ FORMASYONLARI: Fiyat grafiklerinde trendin geri dönmekte olduğunu gösteren fiyat formasyonlarıdır. En iyi tanımlı geri dönüş formasyonları kafa, omuz, çift ve üç tepe ve diplerdir.
GÖZALTI PAZARI: Hisse senetleri Borsada işlem gören şirketlerin hisse senetleri işlemleri ile ilgili olarak olağandışı durumlarda yada hisse senetleri Borsada işlem gören şirketler tarafından kamuya aktarılacak bilgilerin zamanında, doğru olarak aktarılmadığı durumlarda, ilgili şirketlerin sürekli denetim, gözetim ve sürekli kontrol altında tutulabilmesi için açılmıştır.
GÜÇ GÖSTERGESİ: Belirli bir dönemdeki fiyat değişiminin başka bir döneme göre fiyat değişimini karşılaştırarak ortaya çıkan farkı analiz eden göstergedir.
GELİR TABLOSU: Şirketlerin mali tablolarından birisidir. Gelir tablosu şirketin dönem içindeki satışları, satışların maliyetlerini, faaliyet giderleri, faaliyet dışı gelir-gider, vergi karşılıkları ve kar/zararı gösterir.
GERİ DÖNÜŞ FORMASYONLARI: Fiyat grafiklerinde trendin geri dönmekte olduğunu gösteren fiyat formasyonlarıdır. En iyi tanımlı geri dönüş formasyonları kafa, omuz, çift ve üç tepe ve diplerdir.
GÖZALTI PAZARI: Hisse senetleri Borsada işlem gören şirketlerin hisse senetleri işlemleri ile ilgili olarak olağandışı durumlarda yada hisse senetleri Borsada işlem gören şirketler tarafından kamuya aktarılacak bilgilerin zamanında, doğru olarak aktarılmadığı durumlarda, ilgili şirketlerin sürekli denetim, gözetim ve sürekli kontrol altında tutulabilmesi için açılmıştır.
GÜÇ GÖSTERGESİ: Belirli bir dönemdeki fiyat değişiminin başka bir döneme göre fiyat değişimini karşılaştırarak ortaya çıkan farkı analiz eden göstergedir.
Borsa Sözlüğü F
FACTORING: Alacak hakkının bir başka kuruluşa devri sonucunda likit fon sağlayan bir mali işlemdir. Ülkemizde de hızla yaygınlaşan bir finansman yöntemidir.
FAİZ: Ödünç alınan belirli bir fonun kullanma bedelidir.
FAİZ ORANI RİSKİ: Yatırım yapılan kıymetin fiyatının piyasadaki faiz oranlarından olumsuz olarak etkilenmesi durumunda oluşan risktir.
FLAMA FORMASYONU: Bayrak formasyonuna benzer. Yapılan hızlı primlerden sonraki dinleme sırasında fiyatların çok düşük bir açıyla aşağıya veya yukarıya doğru hareket etmesidir. Formasyon hedefi, yapılan ilk belirgin boyutunun düzeltme sırasında yapılan dip seviyeye eklenmesiyle bulunur.
FIBONACCI: Sayı serilerine dayanan bir analiz tekniğidir. Fibonacci sayıları serisi (1, 2, 3, 5, 8, 13, 21, 34, 55, 144...), üçüncü sayıyı bulmak için ilk iki sayı toplanarak oluşturulur. Bu seride bir sayının kendinden sonra gelen sayıya oranı % 62'dir ki bu da yaygın bir Fibonacci düzeltme sayısıdır. % 62'nin tersi olan % 38'dir ki bu da yaygın bir Fibonacci düzeltme sayısıdır. Fibonacci zaman hedeflerine, belli başlı tepe veya diplerden itibaren Fibonacci günleri, haftaları veya yılları sayılarak erişilir.
FİNANSAL KİRALAMA: Makine ve teçhizatın mülkiyet hakkının yasal olarak kiraya verende kalmasına rağmen, ekonomik açıdan kiralanan varlık üzerindeki kontrolü kiracıya devreden ve kiracıyı varlığın fiili sahibi haline getiren uzun süreli bir leasing türüdür.
FİNANSAL RİSK: Yatırım yapılan kıymeti ihraç eden şirketin mali yükümlülüklerini yerine getirememesi durumunda oluşan risktir.
FİYAT GÖSTERGESİ: Sadece fiyat değişimini baz alan inceleme sonucu ortaya al veya sat komutları çıkaran göstergedir.
FİYAT MARJI: Bir hisse senedinin seans içinde önerilebilecek en düşük ve en yüksek fiyat aralığını oluşturur. Fiyat marjı her hisse için baz fiyatın %10 altı ve üstü şeklinde otomatik olarak hesaplanır. Rüçhan hakki kupon pazarında ise fiyat marjı %25'dir.
FİYAT ÖNCELİĞİ: Hisse senetleri piyasasında, daha düşük fiyatlı satım emirlerinin, daha yüksek fiyatlı satım emirlerinden; daha yüksek fiyatlı alim emirlerinin, daha düşük fiyatlı alim emirlerinden önce karşılanmasını ifade eder.
FİYAT ADIMI: Her hisse senedi fiyatı için bir defada
gerçekleştirilebilecek en küçük fiyat değişimidir. Bu adımlar baz fiyat aralığına göre belirlenir.
Baz Fiyat Aralığı Fiyat Adimi
· 10-1000 TL - 10 TL
· 1.025-2.500 TL - 25 TL
· 2.550-5.000 TL - 50 TL
· 5.100-10.000 TL - 100 TL
· 10.250-25.000 TL - 250 TL
· 25.500 -50.000 TL - 500 TL
· 51.000-100.000 TL - 1.000 TL
· 102.500-250.000 TL - 2.500 TL
· 255.000- 500.000 TL - 5.000 TL
· 510.000 TL ve üstü - 10.000 TL
FİYAT-KAZANÇ ORANI: Hisse senedi fiyatının hisse başına kar rakamına oranıdır.
FORMASYON: Fiyat grafiğinin belirli bir dönem içinde çizdiği şeklin bilinen bir geometrik şekile benzemesiyle oluşur.
FAİZ: Ödünç alınan belirli bir fonun kullanma bedelidir.
FAİZ ORANI RİSKİ: Yatırım yapılan kıymetin fiyatının piyasadaki faiz oranlarından olumsuz olarak etkilenmesi durumunda oluşan risktir.
FLAMA FORMASYONU: Bayrak formasyonuna benzer. Yapılan hızlı primlerden sonraki dinleme sırasında fiyatların çok düşük bir açıyla aşağıya veya yukarıya doğru hareket etmesidir. Formasyon hedefi, yapılan ilk belirgin boyutunun düzeltme sırasında yapılan dip seviyeye eklenmesiyle bulunur.
FIBONACCI: Sayı serilerine dayanan bir analiz tekniğidir. Fibonacci sayıları serisi (1, 2, 3, 5, 8, 13, 21, 34, 55, 144...), üçüncü sayıyı bulmak için ilk iki sayı toplanarak oluşturulur. Bu seride bir sayının kendinden sonra gelen sayıya oranı % 62'dir ki bu da yaygın bir Fibonacci düzeltme sayısıdır. % 62'nin tersi olan % 38'dir ki bu da yaygın bir Fibonacci düzeltme sayısıdır. Fibonacci zaman hedeflerine, belli başlı tepe veya diplerden itibaren Fibonacci günleri, haftaları veya yılları sayılarak erişilir.
FİNANSAL KİRALAMA: Makine ve teçhizatın mülkiyet hakkının yasal olarak kiraya verende kalmasına rağmen, ekonomik açıdan kiralanan varlık üzerindeki kontrolü kiracıya devreden ve kiracıyı varlığın fiili sahibi haline getiren uzun süreli bir leasing türüdür.
FİNANSAL RİSK: Yatırım yapılan kıymeti ihraç eden şirketin mali yükümlülüklerini yerine getirememesi durumunda oluşan risktir.
FİYAT GÖSTERGESİ: Sadece fiyat değişimini baz alan inceleme sonucu ortaya al veya sat komutları çıkaran göstergedir.
FİYAT MARJI: Bir hisse senedinin seans içinde önerilebilecek en düşük ve en yüksek fiyat aralığını oluşturur. Fiyat marjı her hisse için baz fiyatın %10 altı ve üstü şeklinde otomatik olarak hesaplanır. Rüçhan hakki kupon pazarında ise fiyat marjı %25'dir.
FİYAT ÖNCELİĞİ: Hisse senetleri piyasasında, daha düşük fiyatlı satım emirlerinin, daha yüksek fiyatlı satım emirlerinden; daha yüksek fiyatlı alim emirlerinin, daha düşük fiyatlı alim emirlerinden önce karşılanmasını ifade eder.
FİYAT ADIMI: Her hisse senedi fiyatı için bir defada
gerçekleştirilebilecek en küçük fiyat değişimidir. Bu adımlar baz fiyat aralığına göre belirlenir.
Baz Fiyat Aralığı Fiyat Adimi
· 10-1000 TL - 10 TL
· 1.025-2.500 TL - 25 TL
· 2.550-5.000 TL - 50 TL
· 5.100-10.000 TL - 100 TL
· 10.250-25.000 TL - 250 TL
· 25.500 -50.000 TL - 500 TL
· 51.000-100.000 TL - 1.000 TL
· 102.500-250.000 TL - 2.500 TL
· 255.000- 500.000 TL - 5.000 TL
· 510.000 TL ve üstü - 10.000 TL
FİYAT-KAZANÇ ORANI: Hisse senedi fiyatının hisse başına kar rakamına oranıdır.
FORMASYON: Fiyat grafiğinin belirli bir dönem içinde çizdiği şeklin bilinen bir geometrik şekile benzemesiyle oluşur.
Borsa Sözlüğü E
EFEKTİF: Merkez Bankası'nca alım ve satımı yapılan ve Türk lirası olarak kurları belirlenen yabancı ülkelere ait kağıt paradır.
ELLIOTT DALGA ANALİZİ: Çıkan dalgaları ve düşen dalgaları kendi içinde gruplara ayırarak inceleyen analiz sistemidir.
EMİRLERDE GEÇERLİLİK SÜRESİ: Borsa emirlerinin geçerlilik süresi bir tam gün (2 seans) olarak belirlenmiştir.
EMİSYON: Merkez Bankalarınca piyasaya banknot sunulmasıdır.
ENDEKS: Borsada işlem gören hisse senetlerinin fiyat ve getirilerinin bütünsel ve sektörel bazda performanslarının ölçülmesi amacıyla oluşturulmuştur Borsa endeksleri hisselerdeki fiyat hareketlerinden yola çıkılarak borsanın genel trendlerinin belirlenmesinde kullanılır. Belirli şartlara göre ve sektörel temsil kabiliyeti göz önünde bulundurularak seçilen hisseler endekslerin hesaplanmasında kullanılır.
ENDEKS FON: Borsa endekslerindeki oranlara göre endeks kapsamındaki hisse senetlerinden oluşan portföyü isleten fonlardır.
ENFLASYON: Toplam talebin toplam arzı aşmasıdır.
ENFLASYON RİSKİ: Yatırımcı tarafından arzulanmayan bir reel getiri oranının gerçekleşme olasılığını ifade eder.
EVALÜASYON: Bankaların kayıtlarında sabit kur üzerinden geçirilen dövizlerin her ay sonunda geçerli cari kura göre düzenlenmesine denir.
ELLIOTT DALGA ANALİZİ: Çıkan dalgaları ve düşen dalgaları kendi içinde gruplara ayırarak inceleyen analiz sistemidir.
EMİRLERDE GEÇERLİLİK SÜRESİ: Borsa emirlerinin geçerlilik süresi bir tam gün (2 seans) olarak belirlenmiştir.
EMİSYON: Merkez Bankalarınca piyasaya banknot sunulmasıdır.
ENDEKS: Borsada işlem gören hisse senetlerinin fiyat ve getirilerinin bütünsel ve sektörel bazda performanslarının ölçülmesi amacıyla oluşturulmuştur Borsa endeksleri hisselerdeki fiyat hareketlerinden yola çıkılarak borsanın genel trendlerinin belirlenmesinde kullanılır. Belirli şartlara göre ve sektörel temsil kabiliyeti göz önünde bulundurularak seçilen hisseler endekslerin hesaplanmasında kullanılır.
ENDEKS FON: Borsa endekslerindeki oranlara göre endeks kapsamındaki hisse senetlerinden oluşan portföyü isleten fonlardır.
ENFLASYON: Toplam talebin toplam arzı aşmasıdır.
ENFLASYON RİSKİ: Yatırımcı tarafından arzulanmayan bir reel getiri oranının gerçekleşme olasılığını ifade eder.
EVALÜASYON: Bankaların kayıtlarında sabit kur üzerinden geçirilen dövizlerin her ay sonunda geçerli cari kura göre düzenlenmesine denir.
Borsa Sözlüğü D
DEFLASYON: Bir ekonomide toplam arzın, toplam talebi aşması durumudur.
DEFTER DEĞERİ: Bir isletmenin öz sermaye toplamının pay senedi sayısına bölünmesiyle belirlenir.
DESTEK SEVİYESİ: Fiyatların düşerken yoğun alımlar ile karşılaştığı ve daha aşağıya düşmekte zorlandığı seviyedir.
DEVLET TAHVİLİ: Maliye Bakanlığı tarafından itibari kıymetleri eşit ve ibareleri ayni olmak üzere çıkartılan borç senetleridir.
DİRENÇ NOKTASI: Borsada, belli bir süreç içinde sürekli bir fiyat artısının yoğun satışlar sonucu durdurulduğu fiyat seviyesini ifade eder.
DİKEY ANALİZ: Aynı dönem içinde bilanço kalemlerin toplam aktifler içindeki payları ve gelir tablosu kalemleri için net satışlar içindeki payına bakar.
DÜZELTME: Mevcut fiyat trendinin aksi yönünde oluşan hareketlerdir. Fiyatlar mevcut trendin yönünde tekrar ilerlemeye başlamadan önce genelde belirli bir yüzdeyle bir düzeltme yaparlar.
DÖVİZ: Ulusal para dışındaki tüm yabancı paralar ve bu para cinsinden değer taşıyan menkul değerlere verilen isimdir.
DÖVİZ KURU: Bir ülkenin ulusal parasının yabancı ülkelerin parası cinsinden değeridir.
DÖVİZ TEVDİAT HESABI: Yurtiçi ve yurtdışında yerleşik kişilerin, ticari bankalarda açmış oldukları yabancı para cinsinden mevduata verilen isimdir.
DÜNYA BANKASI: Dünya Bankası yada Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası'nın temel amacı, üye ülkelerin gelişmesine yardımcı olacak mali kaynakları sağlamaktır.
DÜŞEN ÜÇGEN FORMASYONU: Fiyatların düşerken ayni seviyede destek oluşturmasına karşılık çıkarken daha düşük seviyede tepe yapmasıyla oluşan şekildir. Fiyatların belirgin bir değer kaybetmeden önce oluşturduğu formasyondur. Formasyonun düşüş hedefi, formasyonun destek seviyesi ile en
yüksek direnç seviyesi arasındaki farkın destek seviyesinden
çıkarılmasıyla bulunur.
DÜŞEN TAKOZ FORMASYONU: Büyük çıkışlardan önce oluşur. Yukarı doğru açısı olan bir üçgen görünümündedir. Takozun uçlarına doğru düşüşün şiddetinde azalma olur. Hacim azalması çok belirgin hale gelir. Takozun düşen direnç çizgisi kırıldığında, çıkış takozun boyunun üçte ikisi kadar olur.
DEFTER DEĞERİ: Bir isletmenin öz sermaye toplamının pay senedi sayısına bölünmesiyle belirlenir.
DESTEK SEVİYESİ: Fiyatların düşerken yoğun alımlar ile karşılaştığı ve daha aşağıya düşmekte zorlandığı seviyedir.
DEVLET TAHVİLİ: Maliye Bakanlığı tarafından itibari kıymetleri eşit ve ibareleri ayni olmak üzere çıkartılan borç senetleridir.
DİRENÇ NOKTASI: Borsada, belli bir süreç içinde sürekli bir fiyat artısının yoğun satışlar sonucu durdurulduğu fiyat seviyesini ifade eder.
DİKEY ANALİZ: Aynı dönem içinde bilanço kalemlerin toplam aktifler içindeki payları ve gelir tablosu kalemleri için net satışlar içindeki payına bakar.
DÜZELTME: Mevcut fiyat trendinin aksi yönünde oluşan hareketlerdir. Fiyatlar mevcut trendin yönünde tekrar ilerlemeye başlamadan önce genelde belirli bir yüzdeyle bir düzeltme yaparlar.
DÖVİZ: Ulusal para dışındaki tüm yabancı paralar ve bu para cinsinden değer taşıyan menkul değerlere verilen isimdir.
DÖVİZ KURU: Bir ülkenin ulusal parasının yabancı ülkelerin parası cinsinden değeridir.
DÖVİZ TEVDİAT HESABI: Yurtiçi ve yurtdışında yerleşik kişilerin, ticari bankalarda açmış oldukları yabancı para cinsinden mevduata verilen isimdir.
DÜNYA BANKASI: Dünya Bankası yada Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası'nın temel amacı, üye ülkelerin gelişmesine yardımcı olacak mali kaynakları sağlamaktır.
DÜŞEN ÜÇGEN FORMASYONU: Fiyatların düşerken ayni seviyede destek oluşturmasına karşılık çıkarken daha düşük seviyede tepe yapmasıyla oluşan şekildir. Fiyatların belirgin bir değer kaybetmeden önce oluşturduğu formasyondur. Formasyonun düşüş hedefi, formasyonun destek seviyesi ile en
yüksek direnç seviyesi arasındaki farkın destek seviyesinden
çıkarılmasıyla bulunur.
DÜŞEN TAKOZ FORMASYONU: Büyük çıkışlardan önce oluşur. Yukarı doğru açısı olan bir üçgen görünümündedir. Takozun uçlarına doğru düşüşün şiddetinde azalma olur. Hacim azalması çok belirgin hale gelir. Takozun düşen direnç çizgisi kırıldığında, çıkış takozun boyunun üçte ikisi kadar olur.
Borsa Sözlüğü C, Ç
CARİ ORAN: Firmanın kısa sürede borç ödeme gücünü gösteren orandır. Oranın büyümesi firmanın cari borç ödeme gücünün yükseldiği anlamına gelir.
CARİ FAİZ ORANI: Piyasada fon arz ve talebinin karşılanması sonucu oluşan faiz oranıdır.
ÇARPANLAR YÖNTEMİ: çeşitli fiyat çarpanlara bakılarak yapılan şirket analizidir.
ÇAPRAZ KUR: İki yabancı para biriminin bir başka ülkedeki değerlerini göstermek için kullanılan terimdir.
CCI GÖSTERGESİ: (Commodity Channel Index: Mal Kanal İndeksi)
"CCI" hissenin kapanış fiyatı ile verilen periyot için önceki ağırlıklı
ortalamaları mukayese eder.CCI normal şartlarda + , - 100 arasında hareket eder. Bazen + 100`ün üzerine çıkar ve bu duruma (over-bought) aşırı alınmışlık denir. Bazen de - 100`ün altına düşer ve bu duruma (over-sad) aşırı satılmışlık denir. Bu
durumda CCI - 100 çizgisinin üzerine çıktığında "al"komutu ve + 100 çizgisinin altına düştüğünde "sat" komutu verir.
ÇIKARILMIŞ SERMAYE: Kayıtlı sermaye sistemine tabi ortaklıkların satışı yapılmış hisse senetlerini temsil eden sermayeleridir.
CARİ FAİZ ORANI: Piyasada fon arz ve talebinin karşılanması sonucu oluşan faiz oranıdır.
ÇARPANLAR YÖNTEMİ: çeşitli fiyat çarpanlara bakılarak yapılan şirket analizidir.
ÇAPRAZ KUR: İki yabancı para biriminin bir başka ülkedeki değerlerini göstermek için kullanılan terimdir.
CCI GÖSTERGESİ: (Commodity Channel Index: Mal Kanal İndeksi)
"CCI" hissenin kapanış fiyatı ile verilen periyot için önceki ağırlıklı
ortalamaları mukayese eder.CCI normal şartlarda + , - 100 arasında hareket eder. Bazen + 100`ün üzerine çıkar ve bu duruma (over-bought) aşırı alınmışlık denir. Bazen de - 100`ün altına düşer ve bu duruma (over-sad) aşırı satılmışlık denir. Bu
durumda CCI - 100 çizgisinin üzerine çıktığında "al"komutu ve + 100 çizgisinin altına düştüğünde "sat" komutu verir.
ÇIKARILMIŞ SERMAYE: Kayıtlı sermaye sistemine tabi ortaklıkların satışı yapılmış hisse senetlerini temsil eden sermayeleridir.
Borsa Sözlüğü B
BASİT FAİZ: Belli ve değişmeyen bir sermaye üzerinden belli bir süre için hesaplanan faizdir.
BASİT ORTALAMA: Belirli bir dönem aralığındaki kapanış fiyatlarının toplanarak baz alınan gün sayısına bölünmesi sonucu oluşturulan ortalamadır.
BAŞ VE OMUZ FORMASYONLARI: Hisse senetlerinin teknik analizinde kullanılan formasyonlardandır. Bu tip formasyonlar, fiyatların insan omuzu gibi düz bir seyir izlerken birden yükselip (başı oluşturup) tekrar omuz seviyesine dönmesi ile oluşur.
BAYRAK: Hisse senedi borsasında teknik analizde kullanılan grafik şekillerinden biridir. Fiyatlarda görülen uzun bir düşme yada yükselme sonrası fiyatların istikrarlı bir şekilde ve ayni oranlarda önce düşüp sonra yükseldiği grafik şeklini ifade eder.
BAZ FİYAT: Bir hisse senedinin bir seans süresince işlem görebileceği en alt ve en üst fiyat limitlerinin belirlenmesinde esas teşkil eden fiyattır. Bir hissenin bir önceki seanstaki Ağırlıklı Ortalama Fiyatının en yakın fiyat adımına yuvarlanması ile hesaplanır.
BEDELLİ SERMAYE ARTTIRIMI: Anonim ortaklıkların, artırdıkları sermaye karşılığı çıkardıkları hisse senetlerini ortaklarına belirli bir bedelle nakit karşılığı dağıtmalarına denir.
BEDELSİZ SERMAYE artırımı: Anonim ortaklıkların, iç kaynaklarından yaptıkları sermaye artırımı karşılığı çıkardıkları hisse senetlerini bir bedel almaksızın ortaklarına dağıtarak gerçekleştirdikleri sermaye artırımlarıdır.
BETA KATSAYISI: Hisse senedinin hareketliliğini gösteren bir katsayıdır. Bir hissenin betası, hisse senedi fiyatındaki yüzdesel değişimin, piyasa endeksindeki yüzdesel değişime bölünmesiyle hesaplanır. çıkan sayınının 1'den büyük ise hissenin hareketliliğinin yüksek olduğu söylenebilir. Ayrıca bu katsayı hissenin borsadaki genel bir düşüş ya da yükseliş trendinde nasıl tepki vereceğini ortaya koyabilir.
BİLEŞİK FAİZ: Herhangi bir sermayeye verilen faize de faiz verilmesidir. Yani belirli bir dönem sonundaki faiz artı ilk sermaye toplamına tekrar faiz işlemi uygulanması işlemidir. bileşik faiz ticari bankaların mevduat ve kredi işlemlerine uyguladıkları bir yöntemdir.
BİRİKMİŞ TEMETTÜ: şirketler sermayedarlara her zaman kar payı dağıtmayabilirler. Bu dağıtılmayan karlar bilançoda borçlu bir kalem olarak gösterilerek şirketin birikmiş temettülerini oluştururlar.
BİRİNCİL PİYASA: Hisse senetlerini halka arz eden şirketler ile tasarruf sahiplerinin doğrudan doğruya karşılaştıkları piyasadır.
BLUE CHIPS: Borsalarda büyük firmalara ait ve yıllar itibariyle istikrarlı bir seyir izleyen menkul kıymetlere verilen isimdir. Bunlar genelde tanınmış firmaların kağıtlarından oluşur. Yatırımcı gözüyle bunlara güven tamdır. Bundan dolayı da fiyatları nispeten yüksektir.
BLOK SATIŞ: Bir firmanın sermayesinin yüzde 10'undan daha fazla hisse satışını ifade eder.
BOLLINGER BANTLARI: John Bollinger tarafından geliştirilen bu gösterge 20 dönemlik hareketli ortalamanın iki standart sapma üstüne ve altına bantlar çizer.
BOĞA EĞİLİMİ: Borsada iyimser havayı ifade eder. Fiyatları yükseleceği beklentisiyle düşük fiyattan hisse alınıp yüksek fiyattan satma eğiliminin ağırlık kazandığı piyasadır.
BORSA KOTU: Borsada işlem görmesine izin verilen menkul kıymetlerin listesidir.
BORSA DIŞI PİYASA: Londra ve New York borsaları gibi, kabul edilen hisse senedi borsalarının yetkileri dışında hisse senetleri alim ve satımın yapıldığı piyasadır.Türkiye`de de borsa dışı piyasa lot altı ve küsuratlı işlemlerle sınırlıdır. Bu işlemler İMKB tarafından 1990`dan itibaren denetim altına almıştır.
BORSA EMİRLERİ: Müşteri emirleri, üye temsilcileri tarafından seans içinde borsa bilgisayar sistemine aktarıldığında borsa emrine dönüşür.
BÖLGESEL PAZAR: Ülkenin çeşitli bölgelerinde faaliyet gösteren küçük ve orta ölçekli hisse senetlerinin güvenli bir ortamda işlem görmesini sağlamak amacıyla kurulmuştur. Ayni zamanda Ulusal pazar için geçerli kotasyon şartlarını sağlayamayan şirketler de burada işlem görür.
BROKER: Borsada başkası adına alım satıma ilişkin konuları görüşen, malın mülkiyeti kendisine ait olmayan ve yaptığı hizmet karşılığı komisyon alan kişilerdir.
BRÜT KAR MARJI: İşletmenin satışlarının brüt karlılığını göstermektedir.
BASİT ORTALAMA: Belirli bir dönem aralığındaki kapanış fiyatlarının toplanarak baz alınan gün sayısına bölünmesi sonucu oluşturulan ortalamadır.
BAŞ VE OMUZ FORMASYONLARI: Hisse senetlerinin teknik analizinde kullanılan formasyonlardandır. Bu tip formasyonlar, fiyatların insan omuzu gibi düz bir seyir izlerken birden yükselip (başı oluşturup) tekrar omuz seviyesine dönmesi ile oluşur.
BAYRAK: Hisse senedi borsasında teknik analizde kullanılan grafik şekillerinden biridir. Fiyatlarda görülen uzun bir düşme yada yükselme sonrası fiyatların istikrarlı bir şekilde ve ayni oranlarda önce düşüp sonra yükseldiği grafik şeklini ifade eder.
BAZ FİYAT: Bir hisse senedinin bir seans süresince işlem görebileceği en alt ve en üst fiyat limitlerinin belirlenmesinde esas teşkil eden fiyattır. Bir hissenin bir önceki seanstaki Ağırlıklı Ortalama Fiyatının en yakın fiyat adımına yuvarlanması ile hesaplanır.
BEDELLİ SERMAYE ARTTIRIMI: Anonim ortaklıkların, artırdıkları sermaye karşılığı çıkardıkları hisse senetlerini ortaklarına belirli bir bedelle nakit karşılığı dağıtmalarına denir.
BEDELSİZ SERMAYE artırımı: Anonim ortaklıkların, iç kaynaklarından yaptıkları sermaye artırımı karşılığı çıkardıkları hisse senetlerini bir bedel almaksızın ortaklarına dağıtarak gerçekleştirdikleri sermaye artırımlarıdır.
BETA KATSAYISI: Hisse senedinin hareketliliğini gösteren bir katsayıdır. Bir hissenin betası, hisse senedi fiyatındaki yüzdesel değişimin, piyasa endeksindeki yüzdesel değişime bölünmesiyle hesaplanır. çıkan sayınının 1'den büyük ise hissenin hareketliliğinin yüksek olduğu söylenebilir. Ayrıca bu katsayı hissenin borsadaki genel bir düşüş ya da yükseliş trendinde nasıl tepki vereceğini ortaya koyabilir.
BİLEŞİK FAİZ: Herhangi bir sermayeye verilen faize de faiz verilmesidir. Yani belirli bir dönem sonundaki faiz artı ilk sermaye toplamına tekrar faiz işlemi uygulanması işlemidir. bileşik faiz ticari bankaların mevduat ve kredi işlemlerine uyguladıkları bir yöntemdir.
BİRİKMİŞ TEMETTÜ: şirketler sermayedarlara her zaman kar payı dağıtmayabilirler. Bu dağıtılmayan karlar bilançoda borçlu bir kalem olarak gösterilerek şirketin birikmiş temettülerini oluştururlar.
BİRİNCİL PİYASA: Hisse senetlerini halka arz eden şirketler ile tasarruf sahiplerinin doğrudan doğruya karşılaştıkları piyasadır.
BLUE CHIPS: Borsalarda büyük firmalara ait ve yıllar itibariyle istikrarlı bir seyir izleyen menkul kıymetlere verilen isimdir. Bunlar genelde tanınmış firmaların kağıtlarından oluşur. Yatırımcı gözüyle bunlara güven tamdır. Bundan dolayı da fiyatları nispeten yüksektir.
BLOK SATIŞ: Bir firmanın sermayesinin yüzde 10'undan daha fazla hisse satışını ifade eder.
BOLLINGER BANTLARI: John Bollinger tarafından geliştirilen bu gösterge 20 dönemlik hareketli ortalamanın iki standart sapma üstüne ve altına bantlar çizer.
BOĞA EĞİLİMİ: Borsada iyimser havayı ifade eder. Fiyatları yükseleceği beklentisiyle düşük fiyattan hisse alınıp yüksek fiyattan satma eğiliminin ağırlık kazandığı piyasadır.
BORSA KOTU: Borsada işlem görmesine izin verilen menkul kıymetlerin listesidir.
BORSA DIŞI PİYASA: Londra ve New York borsaları gibi, kabul edilen hisse senedi borsalarının yetkileri dışında hisse senetleri alim ve satımın yapıldığı piyasadır.Türkiye`de de borsa dışı piyasa lot altı ve küsuratlı işlemlerle sınırlıdır. Bu işlemler İMKB tarafından 1990`dan itibaren denetim altına almıştır.
BORSA EMİRLERİ: Müşteri emirleri, üye temsilcileri tarafından seans içinde borsa bilgisayar sistemine aktarıldığında borsa emrine dönüşür.
BÖLGESEL PAZAR: Ülkenin çeşitli bölgelerinde faaliyet gösteren küçük ve orta ölçekli hisse senetlerinin güvenli bir ortamda işlem görmesini sağlamak amacıyla kurulmuştur. Ayni zamanda Ulusal pazar için geçerli kotasyon şartlarını sağlayamayan şirketler de burada işlem görür.
BROKER: Borsada başkası adına alım satıma ilişkin konuları görüşen, malın mülkiyeti kendisine ait olmayan ve yaptığı hizmet karşılığı komisyon alan kişilerdir.
BRÜT KAR MARJI: İşletmenin satışlarının brüt karlılığını göstermektedir.
Borsa Sözlüğü A
AÇIĞA SATIŞ İŞLEMLERİ: Sahip olunmayan menkul kıymetlerin ödünç alınmak sureti ile satılmasıdır.
ADİ HİSSE SENETLERİ: Özel birtakım üstünlükleri ve hakları sağlamayan hisse senetleridir.
ALACAK DEVİR HIZI: Ticari alacakların kaç kez satışlara dönüştüğünü göstermektedir.
AĞIRLIKLI ORTALAMA FİYAT: Her hisse senedi için, her seans öncesinde bir önceki seans işlemleri dikkate alınarak ayrı bir ağırlıklı ortalama fiyat oluşturulur. Bu fiyat hesaplanırken değişik fiyattan ve miktarlardan gerçekleşen ve fiyatı tescil edilen normal emirler dikkate alınır. Bir fiyatın tescil edilebilmesi için işlemin lot olması ve gerçekleşmiş işlemin özel emir şeklinde olmaması gerekir.
ALTIN VE DİĞER KIYMETLİ MADENLER FONU: Portföyünüzün en az %51`ini altın ve diğer kıymetli madenlerin oluşturduğu fonlardır.
ANONİM ŞİRKET: Bir unvana sahip en az 5 ortakça ana sözleşmesinde yazılı konularda faaliyette bulunmak üzere asgari 5 milyar TL sermaye ile kurulmuş olan ve esas sermayesi belli paylara bölünmüş olan sermaye şirketleridir.
ARACI KURUM: Sermaye piyasası araçlarını kendi ya da müşterileri adına alım satım işlemini yapan kurumdur.
Değişik piyasalarda oluşan fiyat farklılıklarından yararlanmak sebebiyle yapılan hisse senedi, değerli maden ve evrak işleri de arbitraj kapsamına girer.
AVRUPA PARA BİRİMİ: ECU Sepeti Topluluğa üye on ülkenin paralarının sabit tutarlarının toplamından oluşmaktadır. Bu tutarlar her üyenin ağırlık katsayısına göre belirlenmiştir. Katsayılar ülkenin GSMH`si, Topluluk içindeki ticaret hacmi ve kısa vadeli parasal destekleme sistemi içindeki paylarına göre belirlenmiştir.
AYI PİYASASI: Hisse senedi fiyatlarında düşüş beklentilerinin olduğu piyasalardır.
ADİ HİSSE SENETLERİ: Özel birtakım üstünlükleri ve hakları sağlamayan hisse senetleridir.
ALACAK DEVİR HIZI: Ticari alacakların kaç kez satışlara dönüştüğünü göstermektedir.
AĞIRLIKLI ORTALAMA FİYAT: Her hisse senedi için, her seans öncesinde bir önceki seans işlemleri dikkate alınarak ayrı bir ağırlıklı ortalama fiyat oluşturulur. Bu fiyat hesaplanırken değişik fiyattan ve miktarlardan gerçekleşen ve fiyatı tescil edilen normal emirler dikkate alınır. Bir fiyatın tescil edilebilmesi için işlemin lot olması ve gerçekleşmiş işlemin özel emir şeklinde olmaması gerekir.
ALTIN VE DİĞER KIYMETLİ MADENLER FONU: Portföyünüzün en az %51`ini altın ve diğer kıymetli madenlerin oluşturduğu fonlardır.
ANONİM ŞİRKET: Bir unvana sahip en az 5 ortakça ana sözleşmesinde yazılı konularda faaliyette bulunmak üzere asgari 5 milyar TL sermaye ile kurulmuş olan ve esas sermayesi belli paylara bölünmüş olan sermaye şirketleridir.
ARACI KURUM: Sermaye piyasası araçlarını kendi ya da müşterileri adına alım satım işlemini yapan kurumdur.
Değişik piyasalarda oluşan fiyat farklılıklarından yararlanmak sebebiyle yapılan hisse senedi, değerli maden ve evrak işleri de arbitraj kapsamına girer.
AVRUPA PARA BİRİMİ: ECU Sepeti Topluluğa üye on ülkenin paralarının sabit tutarlarının toplamından oluşmaktadır. Bu tutarlar her üyenin ağırlık katsayısına göre belirlenmiştir. Katsayılar ülkenin GSMH`si, Topluluk içindeki ticaret hacmi ve kısa vadeli parasal destekleme sistemi içindeki paylarına göre belirlenmiştir.
AYI PİYASASI: Hisse senedi fiyatlarında düşüş beklentilerinin olduğu piyasalardır.
Spekülatörlerin Altın Kuralları
1) Spekülatörlerin Altın Kuralları:
Borsa deneyimi yüz yılı aşan Amerika'da yapılan araştırmalarda, spekülatörlerin başarı oranı tahminlerin aksine çok düşük görünüyor. Spekülatif hareketlerden başarılı çıkanların oranı sadece %25. Bu gruba girenlerin kazançları ise oldukça yüksek. Bir başka araştırma, başarısı devamlılık gösteren spekülatörlerin bazı ortak kuralları olduğunu ortaya koymuş. Orada olduğu gibi, İstanbul Borsası'nda da geçerli olacak önemli kuralları hep hatırlamak gerekir.
- Riskinizi önceden sınırlayın. Spekülasyona ayıracağınız parayı kaybedebileceğinizi önceden kabullenin. Başka bir amaç için biriktirilen paralarla yapılan spekülasyonlarda, alınan kararların sağlıklı olmadığı gözleniyor. Başarılı alım/satım kararları için zihnin bağımsız olması gerekir. Kararların, kaybetme korkusu altında verilmesi hatalı sonuçlar doğurabilir.
- Kendi kendinizi tanıyın. Spekülatif hareketlerde duygulara hakim olmak gerekir. Eğer girdiğiniz bir pozisyon gece uykularınızı kaçırıyorsa, o pozisyonu mutlaka kapatmalısınız. Borsalarda olaylar çok çabuk geliştiği için, pozisyon almış kişiler günlük olayların etkisinde kalmamalıdır.
- Küçük başlayın. Borsada tecrübeniz yoksa, ilk alışlarınızı küçük miktarlarda ve fazla hareketli olmayan hisselerde yapın. Bu işe ilk defa başlıyorsanız, hareketli hisselere girmeden önce, alım/satımdaki zamanlamanın önemini kavrayın.
- Ara verin. Her gün yapılan alım satımlar, kişinin karar verme yeteneğini köreltebilir. Başarılı spekülatörler, hatalı kararlarının artmaya başladığını hissettiklerinde, borsayı unutup tatile giderler.
- Seans içinde karar vermeyin. Kararlarınızı etkilenmeyeceğiniz bir ortamda verin. Seans anında, görüşlerinize ters düşen hareketlerin planlarınızı etkilemesine izin vermeyin. Daha önce düşünmediğiniz yeni fikirler oluşturmayın. İyice incelemeden yapılan hareketlerin genellikle zararla sonuçlandığı gözlenir.
- Çoğunluğa uymayın. Yapılan istatistikler, çoğunluğun her zaman yanlış düşündüğünü göstermiştir. Herkesin bildiği fikirlerden, haberlerden kaçının. Bazı istatistik büroları, bankalar ve aracı kurumları arayarak borsa hakkında görüşlerini düzenli olarak sorar. Bu görüşler iyimserlik yüzdesi olarak her hafta yayınlanır. % 85'in borsayı çok iyi görmesi, düşüş belirtisi olarak kabul edilir. İyimserliğin % 25'in altına düşmesi ise, yükseliş belirtisidir.
- Kendi fikrinizle, başkalarının fikrini birbirinden ayırın. Kendi kararlarınızı verdikten sonra, başkalarının sizi etkilemesine müsaade etmeyin. Dış görüşlerden etkilenirseniz, sürekli karar değiştirmek zorunda kalabilirsiniz. Çevrenizde her zaman sizi ikna edecek mantıklı sebepler olabilir. Kararınızı değiştirirseniz, daha sonra ilk kararınızın daha doğru olduğunu göreceksiniz.
- Emin olmadığınız zamanlarda işlem yapmayın. Kendinizi her gün alım/satım yapmak zorunda hissetmeyin. Başarılı sonuca ulaşabilmek için disiplinli olmanız ve sabırla iyi fırsatları beklemeniz gerekir. Bir pozisyona girmişseniz sonucunu bekleyin. Şüpheleriniz varsa, pozisyonunuzu kapatıp kenara çekilin.
- Serbest fiyatlı emir vermeyin. Kısa vadeli alım satım yapan spekülatörlerin serbest fiyatlardan kaçınması gerekir. Limitli fiyat emirleri kullanmak daha doğrudur. İnandığınız hissede bir kaç basamak ucuz alma hesabı yapmayın.
- Aşağı doğru ortalama yapmayın. Önceden aldığınız bir hisse ucuzlayınca ek alımlar yaparak maliyetlerinizi düşürmeye çalışmayın. Aşağı giden fiyatlarda hiç bir zaman ortalama yapılmaz. Eldekilerin satışı daha doğrudur.Yükselen fiyatlarda ek alım yapılması mümkündür. Bunun da piramit gibi kademeli olması gerekir.
- Yüksek miktarlardaki alımı tek fiyattan yapmayın. Büyük portföyler için yapılan alımı, bir kaç güne ve değişik fiyatlara yayın. İlk alım yapıldıktan sonra hareketin doğru olup olmadığını gözleyin. Pazarın yönünde aksi bir değişiklik yoksa alıma devam edin.
- Kaybeden bir pozisyona hiç bir zaman ek alım yapmayın. Kendinize ve aldığınız hisseye ne kadar güvenirseniz güvenin, eğer zarar ediyorsanız ek alım yapmayın. Aldığınız hissenin düşüyor olması, sizin piyasanın yönüne uyum sağlayamadığınızı gösterebilir. Maliyet düşürme çabası pozisyonu daha da kötüleştirir.
- Zararı kesin. Piyasa sizin düşüncenize ters hareket ediyorsa, hata ettiğinizi kabul edin. Zararın neresinden dönülse kardır. Borsaya yeni girenlerin başarısız olmalarındaki en büyük etken, hata yapmış olabileceklerini kabullenmemeleridir. Piyasa istediğiniz yöne dönsün diye beklemek yerine, pozisyonu zararla kapatmak disiplin ve irade gerektirir. Başarının sırrı buradadır.
- Zararı sevin. Zarardayken satış yapmak çok zordur fakat zararı sevmeyi öğrenmelisiniz. Çünkü zarar, karın kardeşidir. Onurunuzu zedelemeden zarar etmeyi kabullenirseniz, zararınız sınırlanacak ve başarınız artacaktır.
- Beklenenin tersini yapın. Piyasada beklenen bir olayın, beklenen reaksiyonu görmemesi al/sat sinyalidir. Beklenen olumlu bir haberin açıklanmasından sonra fiyatlar hala yükselemiyorsa, düşüş olacaktır. Olumsuz olay ve haberler piyasayı aşağı doğru etkilemiyorsa, yükseliş olacaktır.
- Tepe ve dip noktalardan kaçının. Alçalan trendde fiyatın her yukarı çıkışı, trendin o seviyeden değişeceğini göstermez. Her dönüş noktasında, burası en düşük yerdi diye alım yapmak size çok pahalı bir ders olabilir. Tepe ve dip noktaların kendilerini ispat etmelerini beklemek daha az zararlıdır. En tepede satmak, en dipte almak çabasında olmayın.
- Söylentiyi alın, gerçeği satın. Eğer bir hisse senedi için olumlu söylentiler yayılmaya başlıyorsa alın. Söylentilerin kesinleştiği anlaşılınca satın. Söylentiler ilk duyulduğunda hisseye talebi arttırır. Dedikodular resmiyet kazandığında fiyat zaten yükselmiştir. Satış yapın. Satış yaparak mutlaka karı realize edin.
- Çok kısa vadede oluşan karı alıp, hisseden uzaklaşın. Bazen satın aldığınız hisse, birden hiç beklemediğiniz kadar hızlı yükselmeye başlar. Yükselişin hep aynı tempoda devam edeceğini sakın düşünmeyin. Satış yaparak mutlaka karı realize etmelisiniz.
- Küçük hesaplar yapmayın. Seçtiğiniz hissenin yükseleceğine gerçekten inanıyorsanız, ucuz almaya çalışmayın. Piyasa fiyatının 100 lira altında almaya çalışırken, hisseyi kaçırabilirsiniz. Birkaç kademe ucuz almaya çalışmak bazen çok önemli fırsatların kaçmasına sebep olur. Kararlı olun. Karar verdiğiniz zaman beklemeyin, uygulayın.
- İçinde bulunduğunuz trendleri izleyin. Fiyat trendi en iyi dosttur. Bir hissenin uzun vadeli trendi, orta vadeli trendi ve kısa vadeli trendi hakkında bilginiz olmalıdır. Bazen biri yukarı diğeri aşağı doğru olabilir. Hangi zaman diliminde spekülasyon yapmak istediğinizi tayin etmelisiniz.
- Trend dönüşlerini kollayın. Bazı spekülatörler, alım/satım kararlarını oluştururken, dikkatlerini bu noktaya toplarlar. Fiyatın trend çizgisi dışına çıkması ve orada kendini ispat etmesi çoğunlukla trend dönüşünü ortaya koyar. Yükselen çizginin aşağı doğru geçilmesi sat, alçalan çizginin yukarı doğru geçilmesi al sinyali sayılır.
- Fiyat hareketleri ile birlikte işlem miktarlarını da izleyin. Fiyat ile işlem miktarının birlikte artması alış sinyalidir. Yükselişin devam edeceğini gösterir. Fiyat azalırken, işlem miktarının artış göstermesi satış işaretidir. Kararsız fiyat hareketlerinde işlem artıyorsa, fiyatın yönü belli olana kadar bekleyin.
- Pazarın değişen momentumuna bakın. Eğer borsa her gün yükseliyor fakat yükseliş her gün daha azalıyorsa, bu piyasanın aşağı döneceğini gösterir. Momentum zayıflamaktadır. Borsa günlerdir düşüyor fakat düşüş hızı gittikçe azalıyorsa, yön değiştirme zamanı yaklaşmaktadır. Piyasanın momentumu artmaktadır.
- Kuvvetli hareketlerin ardından düzeltme geleceğini unutmayın. Bir hisse kısa zamanda çok hızlı yükselmişse, alım için gerilemesi beklenmelidir. Bazen bu gerileme toplam yükselişin % 60'ına varabilir. Hızlı bir düşüşte satış kararı alındıysa, düzeltme yaparak fiyatın biraz yükselmesi beklenir.
- Alım/satım kararlarınızı o günkü fiyata dayandırmayın. Fiyat çok düştü, artık düşmez veya çok yükseldi artık yükselmez sanmayın. Fiyatların alt ve üstüne kendiniz sınır koymayın. Çünkü fiyatlar sınır tanımaz. Birkaç senede hiç ummadığınız kadar yükselebilir veya alçalabilir.
Borsa deneyimi yüz yılı aşan Amerika'da yapılan araştırmalarda, spekülatörlerin başarı oranı tahminlerin aksine çok düşük görünüyor. Spekülatif hareketlerden başarılı çıkanların oranı sadece %25. Bu gruba girenlerin kazançları ise oldukça yüksek. Bir başka araştırma, başarısı devamlılık gösteren spekülatörlerin bazı ortak kuralları olduğunu ortaya koymuş. Orada olduğu gibi, İstanbul Borsası'nda da geçerli olacak önemli kuralları hep hatırlamak gerekir.
- Riskinizi önceden sınırlayın. Spekülasyona ayıracağınız parayı kaybedebileceğinizi önceden kabullenin. Başka bir amaç için biriktirilen paralarla yapılan spekülasyonlarda, alınan kararların sağlıklı olmadığı gözleniyor. Başarılı alım/satım kararları için zihnin bağımsız olması gerekir. Kararların, kaybetme korkusu altında verilmesi hatalı sonuçlar doğurabilir.
- Kendi kendinizi tanıyın. Spekülatif hareketlerde duygulara hakim olmak gerekir. Eğer girdiğiniz bir pozisyon gece uykularınızı kaçırıyorsa, o pozisyonu mutlaka kapatmalısınız. Borsalarda olaylar çok çabuk geliştiği için, pozisyon almış kişiler günlük olayların etkisinde kalmamalıdır.
- Küçük başlayın. Borsada tecrübeniz yoksa, ilk alışlarınızı küçük miktarlarda ve fazla hareketli olmayan hisselerde yapın. Bu işe ilk defa başlıyorsanız, hareketli hisselere girmeden önce, alım/satımdaki zamanlamanın önemini kavrayın.
- Ara verin. Her gün yapılan alım satımlar, kişinin karar verme yeteneğini köreltebilir. Başarılı spekülatörler, hatalı kararlarının artmaya başladığını hissettiklerinde, borsayı unutup tatile giderler.
- Seans içinde karar vermeyin. Kararlarınızı etkilenmeyeceğiniz bir ortamda verin. Seans anında, görüşlerinize ters düşen hareketlerin planlarınızı etkilemesine izin vermeyin. Daha önce düşünmediğiniz yeni fikirler oluşturmayın. İyice incelemeden yapılan hareketlerin genellikle zararla sonuçlandığı gözlenir.
- Çoğunluğa uymayın. Yapılan istatistikler, çoğunluğun her zaman yanlış düşündüğünü göstermiştir. Herkesin bildiği fikirlerden, haberlerden kaçının. Bazı istatistik büroları, bankalar ve aracı kurumları arayarak borsa hakkında görüşlerini düzenli olarak sorar. Bu görüşler iyimserlik yüzdesi olarak her hafta yayınlanır. % 85'in borsayı çok iyi görmesi, düşüş belirtisi olarak kabul edilir. İyimserliğin % 25'in altına düşmesi ise, yükseliş belirtisidir.
- Kendi fikrinizle, başkalarının fikrini birbirinden ayırın. Kendi kararlarınızı verdikten sonra, başkalarının sizi etkilemesine müsaade etmeyin. Dış görüşlerden etkilenirseniz, sürekli karar değiştirmek zorunda kalabilirsiniz. Çevrenizde her zaman sizi ikna edecek mantıklı sebepler olabilir. Kararınızı değiştirirseniz, daha sonra ilk kararınızın daha doğru olduğunu göreceksiniz.
- Emin olmadığınız zamanlarda işlem yapmayın. Kendinizi her gün alım/satım yapmak zorunda hissetmeyin. Başarılı sonuca ulaşabilmek için disiplinli olmanız ve sabırla iyi fırsatları beklemeniz gerekir. Bir pozisyona girmişseniz sonucunu bekleyin. Şüpheleriniz varsa, pozisyonunuzu kapatıp kenara çekilin.
- Serbest fiyatlı emir vermeyin. Kısa vadeli alım satım yapan spekülatörlerin serbest fiyatlardan kaçınması gerekir. Limitli fiyat emirleri kullanmak daha doğrudur. İnandığınız hissede bir kaç basamak ucuz alma hesabı yapmayın.
- Aşağı doğru ortalama yapmayın. Önceden aldığınız bir hisse ucuzlayınca ek alımlar yaparak maliyetlerinizi düşürmeye çalışmayın. Aşağı giden fiyatlarda hiç bir zaman ortalama yapılmaz. Eldekilerin satışı daha doğrudur.Yükselen fiyatlarda ek alım yapılması mümkündür. Bunun da piramit gibi kademeli olması gerekir.
- Yüksek miktarlardaki alımı tek fiyattan yapmayın. Büyük portföyler için yapılan alımı, bir kaç güne ve değişik fiyatlara yayın. İlk alım yapıldıktan sonra hareketin doğru olup olmadığını gözleyin. Pazarın yönünde aksi bir değişiklik yoksa alıma devam edin.
- Kaybeden bir pozisyona hiç bir zaman ek alım yapmayın. Kendinize ve aldığınız hisseye ne kadar güvenirseniz güvenin, eğer zarar ediyorsanız ek alım yapmayın. Aldığınız hissenin düşüyor olması, sizin piyasanın yönüne uyum sağlayamadığınızı gösterebilir. Maliyet düşürme çabası pozisyonu daha da kötüleştirir.
- Zararı kesin. Piyasa sizin düşüncenize ters hareket ediyorsa, hata ettiğinizi kabul edin. Zararın neresinden dönülse kardır. Borsaya yeni girenlerin başarısız olmalarındaki en büyük etken, hata yapmış olabileceklerini kabullenmemeleridir. Piyasa istediğiniz yöne dönsün diye beklemek yerine, pozisyonu zararla kapatmak disiplin ve irade gerektirir. Başarının sırrı buradadır.
- Zararı sevin. Zarardayken satış yapmak çok zordur fakat zararı sevmeyi öğrenmelisiniz. Çünkü zarar, karın kardeşidir. Onurunuzu zedelemeden zarar etmeyi kabullenirseniz, zararınız sınırlanacak ve başarınız artacaktır.
- Beklenenin tersini yapın. Piyasada beklenen bir olayın, beklenen reaksiyonu görmemesi al/sat sinyalidir. Beklenen olumlu bir haberin açıklanmasından sonra fiyatlar hala yükselemiyorsa, düşüş olacaktır. Olumsuz olay ve haberler piyasayı aşağı doğru etkilemiyorsa, yükseliş olacaktır.
- Tepe ve dip noktalardan kaçının. Alçalan trendde fiyatın her yukarı çıkışı, trendin o seviyeden değişeceğini göstermez. Her dönüş noktasında, burası en düşük yerdi diye alım yapmak size çok pahalı bir ders olabilir. Tepe ve dip noktaların kendilerini ispat etmelerini beklemek daha az zararlıdır. En tepede satmak, en dipte almak çabasında olmayın.
- Söylentiyi alın, gerçeği satın. Eğer bir hisse senedi için olumlu söylentiler yayılmaya başlıyorsa alın. Söylentilerin kesinleştiği anlaşılınca satın. Söylentiler ilk duyulduğunda hisseye talebi arttırır. Dedikodular resmiyet kazandığında fiyat zaten yükselmiştir. Satış yapın. Satış yaparak mutlaka karı realize edin.
- Çok kısa vadede oluşan karı alıp, hisseden uzaklaşın. Bazen satın aldığınız hisse, birden hiç beklemediğiniz kadar hızlı yükselmeye başlar. Yükselişin hep aynı tempoda devam edeceğini sakın düşünmeyin. Satış yaparak mutlaka karı realize etmelisiniz.
- Küçük hesaplar yapmayın. Seçtiğiniz hissenin yükseleceğine gerçekten inanıyorsanız, ucuz almaya çalışmayın. Piyasa fiyatının 100 lira altında almaya çalışırken, hisseyi kaçırabilirsiniz. Birkaç kademe ucuz almaya çalışmak bazen çok önemli fırsatların kaçmasına sebep olur. Kararlı olun. Karar verdiğiniz zaman beklemeyin, uygulayın.
- İçinde bulunduğunuz trendleri izleyin. Fiyat trendi en iyi dosttur. Bir hissenin uzun vadeli trendi, orta vadeli trendi ve kısa vadeli trendi hakkında bilginiz olmalıdır. Bazen biri yukarı diğeri aşağı doğru olabilir. Hangi zaman diliminde spekülasyon yapmak istediğinizi tayin etmelisiniz.
- Trend dönüşlerini kollayın. Bazı spekülatörler, alım/satım kararlarını oluştururken, dikkatlerini bu noktaya toplarlar. Fiyatın trend çizgisi dışına çıkması ve orada kendini ispat etmesi çoğunlukla trend dönüşünü ortaya koyar. Yükselen çizginin aşağı doğru geçilmesi sat, alçalan çizginin yukarı doğru geçilmesi al sinyali sayılır.
- Fiyat hareketleri ile birlikte işlem miktarlarını da izleyin. Fiyat ile işlem miktarının birlikte artması alış sinyalidir. Yükselişin devam edeceğini gösterir. Fiyat azalırken, işlem miktarının artış göstermesi satış işaretidir. Kararsız fiyat hareketlerinde işlem artıyorsa, fiyatın yönü belli olana kadar bekleyin.
- Pazarın değişen momentumuna bakın. Eğer borsa her gün yükseliyor fakat yükseliş her gün daha azalıyorsa, bu piyasanın aşağı döneceğini gösterir. Momentum zayıflamaktadır. Borsa günlerdir düşüyor fakat düşüş hızı gittikçe azalıyorsa, yön değiştirme zamanı yaklaşmaktadır. Piyasanın momentumu artmaktadır.
- Kuvvetli hareketlerin ardından düzeltme geleceğini unutmayın. Bir hisse kısa zamanda çok hızlı yükselmişse, alım için gerilemesi beklenmelidir. Bazen bu gerileme toplam yükselişin % 60'ına varabilir. Hızlı bir düşüşte satış kararı alındıysa, düzeltme yaparak fiyatın biraz yükselmesi beklenir.
- Alım/satım kararlarınızı o günkü fiyata dayandırmayın. Fiyat çok düştü, artık düşmez veya çok yükseldi artık yükselmez sanmayın. Fiyatların alt ve üstüne kendiniz sınır koymayın. Çünkü fiyatlar sınır tanımaz. Birkaç senede hiç ummadığınız kadar yükselebilir veya alçalabilir.
Günlük İşlem Yapanların Uyması Gereken 10 Altın Kural
Günlük İşlem Yapanların Uyması Gereken
10 Altın Kural
1-En Fazla 10 hisseye odaklanın. Bundan fazlası günlük alım satım yaparken zahmet çıkartır. Bir hissede 20-30 defa alım satım yaparken her alım satımı incelemek, emirleri kaydetmek ve bu hissedeki büyük alıcı ve satıcıların hareketleri hakkında doğru hislere sahip olmak zorundasınız. Bu durum onlarca hisse senedini takip etmenizi olanaksız hale getirir. Bir çok günlükçü onlarca hissede bir sürü alım satım yapar. Ama bu nedenlerle az kazanır veya kazanamaz.
2-Hisseleri, yükselen ve yükselmeye devam eden piyasalardaki geri çekilmelerde almaya çalışın. Çaylak yatırımcılar için bu tip hareket tarzı para kazanma olasılığını artırır. Zamanla tecrübe kazandıkça, kuralları değiştirebilirsiniz.
3-Düşen ve düşmeye devam eden piyasalarda hissenizi satın. Ama tecrübe kazandıkça yukarıdaki kuralı uygulayabilirsiniz.
4-Bir işlem sonucunda asla yüzde 5 veya yüzde 10’dan fazla zarar etmeyin. Eğer günlük alım satımlar sonucunda kazanmak istiyorsanız günde 15 –20 işlem yeterlidir. İstatistik olarak zaten bazıları zararla bitecektir. Eğer bir işlemde işler beklediğiniz gibi gelişmiyorsa hemen pozisyondan çıkın çünkü daha yapacak çok işlem var.
5-Pozisyonlarınızı asla gece evden ayarlamayın. Bu sizin günlük alım satım hesabınız, yatırım hesabınız değil.
6-Dipteki hisseleri almayın. Onların dipte olmaları için bir nedenleri vardır. Dipteki veya tepedekileri yakalamak sizin işiniz değil. Sizin işiniz yükselme olasılığı yüksek hisseleri bulmak ve onları almak.
7-Hisseleri açığa satmayın. Çünkü açığa satış sizin işiniz değil. Sizin işiniz yükselme olasılığı yüksek hisseleri bulmak ve onları almak.
8-Her zaman hisseye giriş ve çıkış stratejiniz olsun. Günlük işlemlerden kazanmak istiyorsanız, piyasa beklediğiniz biçimde gelişmiyorsa hemen pozisyonunuzu kapatmalısınız. En fazla yüzde 5’i riske edebilirsiniz. Kazançlı olduğunuz bir pozisyondan çıkarken piyasayı okuyabilmelisiniz. Eğer piyasa değişken veya düşüyorsa hemen pozisyonunuzun yarısını boşaltabilirsiniz. Sonra piyasayı ve momentumu izlersiniz. Eğer tekrar piyasa değişkenliğini (volatilite) sürdürürse malınız tamamını boşaltırsınız.
9-Küçük çaplı ama sık işlem yapın. Bu özellikle yeni günlük alım satımcılar için geçerli. En önemli hedefiniz alım satım metodolojisi geliştirmek ve alım satım yapmanıza olanak veren sermayenizi de işlem yaparken koruyabilmek. Kazançlı bitme olasılığı yüksek, az montanlı işlemi sık yapabilmek, hem emir verirken yaptığınız ufak hataları sınırlar hem de pazarı yanlış okuduğunuz , beklemediğiniz durumlarla karşılaşma riskini de azaltır.
10-Asla bir hisseyi kovalamayın. Bırakın hisseler sizin istediğiniz fiyata gelsin. Eğer kaçırırsanız da diğerlerine bakarsınız.
10 Altın Kural
1-En Fazla 10 hisseye odaklanın. Bundan fazlası günlük alım satım yaparken zahmet çıkartır. Bir hissede 20-30 defa alım satım yaparken her alım satımı incelemek, emirleri kaydetmek ve bu hissedeki büyük alıcı ve satıcıların hareketleri hakkında doğru hislere sahip olmak zorundasınız. Bu durum onlarca hisse senedini takip etmenizi olanaksız hale getirir. Bir çok günlükçü onlarca hissede bir sürü alım satım yapar. Ama bu nedenlerle az kazanır veya kazanamaz.
2-Hisseleri, yükselen ve yükselmeye devam eden piyasalardaki geri çekilmelerde almaya çalışın. Çaylak yatırımcılar için bu tip hareket tarzı para kazanma olasılığını artırır. Zamanla tecrübe kazandıkça, kuralları değiştirebilirsiniz.
3-Düşen ve düşmeye devam eden piyasalarda hissenizi satın. Ama tecrübe kazandıkça yukarıdaki kuralı uygulayabilirsiniz.
4-Bir işlem sonucunda asla yüzde 5 veya yüzde 10’dan fazla zarar etmeyin. Eğer günlük alım satımlar sonucunda kazanmak istiyorsanız günde 15 –20 işlem yeterlidir. İstatistik olarak zaten bazıları zararla bitecektir. Eğer bir işlemde işler beklediğiniz gibi gelişmiyorsa hemen pozisyondan çıkın çünkü daha yapacak çok işlem var.
5-Pozisyonlarınızı asla gece evden ayarlamayın. Bu sizin günlük alım satım hesabınız, yatırım hesabınız değil.
6-Dipteki hisseleri almayın. Onların dipte olmaları için bir nedenleri vardır. Dipteki veya tepedekileri yakalamak sizin işiniz değil. Sizin işiniz yükselme olasılığı yüksek hisseleri bulmak ve onları almak.
7-Hisseleri açığa satmayın. Çünkü açığa satış sizin işiniz değil. Sizin işiniz yükselme olasılığı yüksek hisseleri bulmak ve onları almak.
8-Her zaman hisseye giriş ve çıkış stratejiniz olsun. Günlük işlemlerden kazanmak istiyorsanız, piyasa beklediğiniz biçimde gelişmiyorsa hemen pozisyonunuzu kapatmalısınız. En fazla yüzde 5’i riske edebilirsiniz. Kazançlı olduğunuz bir pozisyondan çıkarken piyasayı okuyabilmelisiniz. Eğer piyasa değişken veya düşüyorsa hemen pozisyonunuzun yarısını boşaltabilirsiniz. Sonra piyasayı ve momentumu izlersiniz. Eğer tekrar piyasa değişkenliğini (volatilite) sürdürürse malınız tamamını boşaltırsınız.
9-Küçük çaplı ama sık işlem yapın. Bu özellikle yeni günlük alım satımcılar için geçerli. En önemli hedefiniz alım satım metodolojisi geliştirmek ve alım satım yapmanıza olanak veren sermayenizi de işlem yaparken koruyabilmek. Kazançlı bitme olasılığı yüksek, az montanlı işlemi sık yapabilmek, hem emir verirken yaptığınız ufak hataları sınırlar hem de pazarı yanlış okuduğunuz , beklemediğiniz durumlarla karşılaşma riskini de azaltır.
10-Asla bir hisseyi kovalamayın. Bırakın hisseler sizin istediğiniz fiyata gelsin. Eğer kaçırırsanız da diğerlerine bakarsınız.
KAZANDIRAN YATIRIM STRATEJİLERİ
KAZANDIRAN YATIRIM STRATEJİLERİ
1. İlk adımda borsayı sadece takip edin: Birikimlerinizi borsada değerlendirmek istiyorsunuz. Bu konuda yeterince bilgi sahibi olduğunuzu da düşünüyor ve bir an önce borsada yatırım yapmaya başlamak istiyorsunuz. Bazı hataların maliyetinin büyük olabileceğini unutmamalısınız. Yatırımlarınızı değerlendirirken alacağınız kararların doğruluğunu gerçek piyasalarda sınamanın maliyeti gerçekten büyük olabilir. Bu yüzden kendinize biraz zaman tanıyın... Öncelikle sanal bir portföy oluşturun. Piyasaları takip ve gerçek bir portföy yönetiyormuş gibi kararlar verin. Değişik yatırım stratejileri deneyip, kendinizi gerçekten hazır hissettiğiniz zaman reel para ile yatırım yapmaya başlayabilirsiniz.
2. İhtiyacınız olmayacak para ile yatırım yapın: Borsa sert iniş ve çıkışların yaşanabildiği, uzun süreli dalgalanmaların olabildiği bir piyasadır. Çoğu zaman sert düşüşleri önceden kestirmek zordur. Piyasa genelinde yükselişin yaşandığı dönemlerde bazı hisselerin fiyatlarında ciddi düşüşler de görülebilir. Bu nedenle ev ya da araba taksiti gibi ödemeleriniz için ayırdığınız ve bir süre sonra ihtiyaç duyabileceğiniz parayı borsaya yatırmayın. Çünkü siz o paraya ihtiyaç duyduğunuz ve hisseleri satmaya karar verdiğiniz anda hisse fiyatları düşük seviyede seyrediyor olabilir. Mutlaka ihtiyaç duyduğunuz bu parayı temin edebilmek için birkaç gün sonra büyük bir çıkış trendine girebilecek potansiyeldeki bir hisseyi zararına satmak zorunda bile kalabilirsiniz.
3. İyi bir aracı kurum seçin: Borsada yatırım yapabilmek için öncelikle bir yatırım hesabına sahip olmanız gerekmektedir. Aracı kurumlarda ya da bankalarda bir yatırım hesabı açtırmadan önce kıyaslama yapın. Bilanço olarak güçlü bir aracı kurumu tercih etmenizde yarar vardır. Yatırım hayatınızda önemli bir başarı faktörü olacak aracı kurumunuzu seçerken, bu kurumun size sağlayacağı hizmetleri yetkililer ile konuşun. İşlem yapmak istediğiniz zaman talimat vermek için şirket yetkilisine en kısa sürede ulaşabileceğiniz aracı kurumları araştırın. Ayrıca aracı kurumunuzdan alacağınız en önemli hizmetlerden birisinin şirket, piyasa ve sektör raporları olduğunu unutmayın. Mutlaka ama mutlaka araştırma ve geliştirme (Ar-Ge) bölümü güçlü şirketleri tercih edin. Uzmanların her konudaki sorularınıza anlayabileceğiniz tarzda ve en kısa sürede cevap verip veremeyeceğini sınayın. Bütün bunların yanı sıra aracı kurumunuzun borsa dışındaki yatırım araçları hakkında beklentilerinizi ne kadar karşılayabileceğine dikkat edin. Örneğin yatırım fonları iyi bir performans gösteren aracı kurumları seçmeniz yararınıza olacaktır.
4. Geleceğe yatırım yapın: Borsanın temel felsefesi gelecekte temettü verimi yüksek olacak hisselere yatırım yapmaktır. Temettü veriminin yüksek olması için şirketlerin kar ve büyüme potansiyelinin büyük olması gerekir. Yüksek kar ve büyüme potansiyeli vaad eden şirketler, gelecekte hem yüksek temettü dağıtacak hem de hisse fiyatları artacaktır. Bu tip şirketleri belirlerken ekonomideki global ve yerel trendleri inceleyip, bu trendlerin hangi sektörleri ve şirketleri olumlu yönde etkileyeceğini düşünün.
1. İlk adımda borsayı sadece takip edin: Birikimlerinizi borsada değerlendirmek istiyorsunuz. Bu konuda yeterince bilgi sahibi olduğunuzu da düşünüyor ve bir an önce borsada yatırım yapmaya başlamak istiyorsunuz. Bazı hataların maliyetinin büyük olabileceğini unutmamalısınız. Yatırımlarınızı değerlendirirken alacağınız kararların doğruluğunu gerçek piyasalarda sınamanın maliyeti gerçekten büyük olabilir. Bu yüzden kendinize biraz zaman tanıyın... Öncelikle sanal bir portföy oluşturun. Piyasaları takip ve gerçek bir portföy yönetiyormuş gibi kararlar verin. Değişik yatırım stratejileri deneyip, kendinizi gerçekten hazır hissettiğiniz zaman reel para ile yatırım yapmaya başlayabilirsiniz.
2. İhtiyacınız olmayacak para ile yatırım yapın: Borsa sert iniş ve çıkışların yaşanabildiği, uzun süreli dalgalanmaların olabildiği bir piyasadır. Çoğu zaman sert düşüşleri önceden kestirmek zordur. Piyasa genelinde yükselişin yaşandığı dönemlerde bazı hisselerin fiyatlarında ciddi düşüşler de görülebilir. Bu nedenle ev ya da araba taksiti gibi ödemeleriniz için ayırdığınız ve bir süre sonra ihtiyaç duyabileceğiniz parayı borsaya yatırmayın. Çünkü siz o paraya ihtiyaç duyduğunuz ve hisseleri satmaya karar verdiğiniz anda hisse fiyatları düşük seviyede seyrediyor olabilir. Mutlaka ihtiyaç duyduğunuz bu parayı temin edebilmek için birkaç gün sonra büyük bir çıkış trendine girebilecek potansiyeldeki bir hisseyi zararına satmak zorunda bile kalabilirsiniz.
3. İyi bir aracı kurum seçin: Borsada yatırım yapabilmek için öncelikle bir yatırım hesabına sahip olmanız gerekmektedir. Aracı kurumlarda ya da bankalarda bir yatırım hesabı açtırmadan önce kıyaslama yapın. Bilanço olarak güçlü bir aracı kurumu tercih etmenizde yarar vardır. Yatırım hayatınızda önemli bir başarı faktörü olacak aracı kurumunuzu seçerken, bu kurumun size sağlayacağı hizmetleri yetkililer ile konuşun. İşlem yapmak istediğiniz zaman talimat vermek için şirket yetkilisine en kısa sürede ulaşabileceğiniz aracı kurumları araştırın. Ayrıca aracı kurumunuzdan alacağınız en önemli hizmetlerden birisinin şirket, piyasa ve sektör raporları olduğunu unutmayın. Mutlaka ama mutlaka araştırma ve geliştirme (Ar-Ge) bölümü güçlü şirketleri tercih edin. Uzmanların her konudaki sorularınıza anlayabileceğiniz tarzda ve en kısa sürede cevap verip veremeyeceğini sınayın. Bütün bunların yanı sıra aracı kurumunuzun borsa dışındaki yatırım araçları hakkında beklentilerinizi ne kadar karşılayabileceğine dikkat edin. Örneğin yatırım fonları iyi bir performans gösteren aracı kurumları seçmeniz yararınıza olacaktır.
4. Geleceğe yatırım yapın: Borsanın temel felsefesi gelecekte temettü verimi yüksek olacak hisselere yatırım yapmaktır. Temettü veriminin yüksek olması için şirketlerin kar ve büyüme potansiyelinin büyük olması gerekir. Yüksek kar ve büyüme potansiyeli vaad eden şirketler, gelecekte hem yüksek temettü dağıtacak hem de hisse fiyatları artacaktır. Bu tip şirketleri belirlerken ekonomideki global ve yerel trendleri inceleyip, bu trendlerin hangi sektörleri ve şirketleri olumlu yönde etkileyeceğini düşünün.
Yatırımcıya Önemli Notlar
Yatırımcıya Önemli Notlar
--------------------------------------------------------------------------------
Alım Satım yaptığınız zaman hisse senedinden daha önemlidir.
Her zaman hisse senedi alıp-satmak zorunda değilsiniz, bazen hiçbir şey yapmamak en iyi yatırımdır.
Sahip olduğunuz hisse senedini kutsal varlık gibi değil, mal gibi görün, zamanı geldiğinde satış yapmaktan kaçınmayın. Likit hisse senetlerini tercih edin.
Borsa genellikle, satış ve alışta ikinci fırsat tanır.
Alım satım kararını gün içinde vermeyin. Güne başlarken piyasa ve işlem yapacağınız hisse senetleri konusunda bir fikriniz olsun.
Herkesi dinleyin, ancak kendi fikrinizi ve bildiğinizi uygulayın.
En dip fiyattan alıp, en yüksek fiyattan satma fikrine şartlanmayın.
Kısa sürede oluşan kârı cebinize atın. Cepteki kar, kağıt üzerindeki kardan daha önemlidir.
Kendinizden emin değilseniz hiçbir şey yapmayın.
Spekülasyondan ve spekülatif hisse senetlerinden uzak durun. Alacağınız hisse senedinin ortaklık yapısına, temel - teknik verilerine bakın.
Borsanın düşüş zamanı geldiğinde zil çalmaz. Piyasa hep daha yukarısını bekler.
Fiyatları yükselmedikçe tüm hisse senetleri kötüdür.
Borsa'da umut ve korku her zaman vardır ve genellikle bir aradadır.
Fiyatı uzun süredir düşen bir hisse senedini almayın, mutlaka bir nedeni vardır.
Yüksek primli hisse senedinde düşüş daha hızlı ve sert olur.
Hisse senetleri yüksek primler yaparken cazip, dip fiyatlarda kötü algılanır.
Hisse senedi aldığınızda yukarı hedef koyduğunuz gibi aşağıya da hedef koyun. Hisse senedi belirlediğiniz fiyatın altına gelince satın. Bu sizi daha büyük zararlardan koruyacaktır.
Hisse senedi gerçek değeri için alınmaz, daha yüksek fiyattan satma beklentisi için alınır. ihtiyacınız olan para ile hisse senedi almayın.
Yumurtaları aynı sepete koymayın. Riski dağıtın.
Oyuncu değil, yatırımcı olun. Orta-uzun vadeli projeksiyonlar yapın.
Piyasa ile inatlaşmayın. İnatlaşarak fakirleşebilirsiniz. Düşüş trendlerinde hisse senedi alımı için bekleyin.
Sık sık hisse senedi ve karar değiştirmeyin. Piyasanın çekim alanından mümkün olduğunca uzak durun.
--------------------------------------------------------------------------------
Alım Satım yaptığınız zaman hisse senedinden daha önemlidir.
Her zaman hisse senedi alıp-satmak zorunda değilsiniz, bazen hiçbir şey yapmamak en iyi yatırımdır.
Sahip olduğunuz hisse senedini kutsal varlık gibi değil, mal gibi görün, zamanı geldiğinde satış yapmaktan kaçınmayın. Likit hisse senetlerini tercih edin.
Borsa genellikle, satış ve alışta ikinci fırsat tanır.
Alım satım kararını gün içinde vermeyin. Güne başlarken piyasa ve işlem yapacağınız hisse senetleri konusunda bir fikriniz olsun.
Herkesi dinleyin, ancak kendi fikrinizi ve bildiğinizi uygulayın.
En dip fiyattan alıp, en yüksek fiyattan satma fikrine şartlanmayın.
Kısa sürede oluşan kârı cebinize atın. Cepteki kar, kağıt üzerindeki kardan daha önemlidir.
Kendinizden emin değilseniz hiçbir şey yapmayın.
Spekülasyondan ve spekülatif hisse senetlerinden uzak durun. Alacağınız hisse senedinin ortaklık yapısına, temel - teknik verilerine bakın.
Borsanın düşüş zamanı geldiğinde zil çalmaz. Piyasa hep daha yukarısını bekler.
Fiyatları yükselmedikçe tüm hisse senetleri kötüdür.
Borsa'da umut ve korku her zaman vardır ve genellikle bir aradadır.
Fiyatı uzun süredir düşen bir hisse senedini almayın, mutlaka bir nedeni vardır.
Yüksek primli hisse senedinde düşüş daha hızlı ve sert olur.
Hisse senetleri yüksek primler yaparken cazip, dip fiyatlarda kötü algılanır.
Hisse senedi aldığınızda yukarı hedef koyduğunuz gibi aşağıya da hedef koyun. Hisse senedi belirlediğiniz fiyatın altına gelince satın. Bu sizi daha büyük zararlardan koruyacaktır.
Hisse senedi gerçek değeri için alınmaz, daha yüksek fiyattan satma beklentisi için alınır. ihtiyacınız olan para ile hisse senedi almayın.
Yumurtaları aynı sepete koymayın. Riski dağıtın.
Oyuncu değil, yatırımcı olun. Orta-uzun vadeli projeksiyonlar yapın.
Piyasa ile inatlaşmayın. İnatlaşarak fakirleşebilirsiniz. Düşüş trendlerinde hisse senedi alımı için bekleyin.
Sık sık hisse senedi ve karar değiştirmeyin. Piyasanın çekim alanından mümkün olduğunca uzak durun.
HİSSE SENEDİNİ ALIRKEN NELERE DİKKAT ETMELİSİNİZ?
HİSSE SENEDİNİ ALIRKEN
NELERE DİKKAT ETMELİSİNİZ?
Tasarruf sahiplerinin birikimlerinin bir bölümünü hisse senedinde değerlendirmesi yerinde bir seçimdir. Tasarrufların ne kadarının hisse senedinde değerlendirileceği ise tamamen yatırımcının risk profiline bağlıdır. Yatırımcılar hisse senedi yatırımlarını ya A tipi fon alarak ya da kendi portföylerini oluşturarak gerçekleştirebilir.
Kendi portföylerini oluşturmak isteyen yatırımcıların iyi bir getiri sağlayabilmeleri için bazı kriterlere bakmaları gerekir. Her şeyden önce portföyleri farklı sektörlerden ve farklı sermaye yapıları olan şirketlerden oluşmalıdır. Bir hisse senedini portföyünüze almayı düşünüyorsanız şu kriterlere de dikkat edilmelisiniz:
1) Sektörün Cazibesi. Şirketin içinde bulunduğu sektör hakkında bilgi toplamalısınız. Bu sektörün potansiyelini, sorunlarırı ve özelliklerini araştırmanız yerinde olur. Burada satışların kalitesi önemlidir. Ortalama brüt kar marjının yeterince yüksek olup olmadığını da göz önünde bulundurmalısınız. Sektörün cazibesini ölçmek için bakılması gereken diğer faktörler ise; uzun vadeli büyüme potansiyeli, sektör-şirketin yaşam eğrisinin hangi noktasında bulunduğu, ortalama veya potansiyel karlılık, sektördeki rekabettir. En yüksek karlılığa veya potansiyel karlılık gösterecek sektörlere yatırım yapmanız yerinde bir karar olacaktır.
2) Şirketin Sektördeki Konumu. Cazip bir sektörü tespit ettikten sonra, o sektörde lider konumundaki şirketleri tespit etmelisiniz. Burada bakılması gerekenler; yüksek satış büyümesi, yüksek pazar payı ve sektörde dominant pozisyonu olup olmadığı gibi kriterlerdir.
3) İşletme Kalitesi. En çok büyüme potansiyeline sahip sektördeki en iyi şirketi tespit ettikten sonra, bu şirketin faaliyetlerinin kalitesi hakkında araştırma yapmanız gerekiyor. Faaliyetlerin ve yönetimin rasyonelliği; bu bağlamda karlılığı, büyüme yolları, fırsatları ve rekabetteki konumu yatırım kararlarında stratejik önem taşır. Yöneticilerin tecrübesi ve yönetimin geçmişi gibi detaylara bakmanın yanı sıra su sorulara cevap arayın: Bu işletme ne kadar karlı hale gelebilir? İşletmenin uzun vadeli getirisi nedir? Şirketin varlıkları yeni büyüme olanaklarına kanalize edilebiliyor mu? Şirketin sürdürülebilir rekabet avantajları var mı?..
Şirketleri mercek altına aldığınız bu araştırmalarda şu noktayı unutmayın: Uzun vadeli yatırımcılar için işletme kalitesi değerlemeden çok daha önemlidir. İşletme kalitesi şirketin nakit akımı üretme kapasitesini belirler, bu da nihai olarak hisse senedi fiyatını tespit eder.
4) Yatırımın İstikrarı. İşletmenin sürekliliği çok önemlidir. Olgun sektörler süreklilik arz eden nakit akımlarına (veya faaliyet kar ve net kar'a) sahiptirler. Yeni ve geleceği belli olmayan sektörlere göre olgun sektörlerin riski daha azdır. Yatırımın istikrarı, üstteki kriterleri de kapsayıp bir şirkete yatırım yapmanın ne kadar riskli olduğunu göstermeye çalışır.
5) Genel Değerlendirme. Bu kriterde tüm yukarıda bahsi geçen konulara ilave olarak şirket hisse senedinin fiyatı, şirkete ilişkin söylentiler, ekonominin gidişatı, borsa endeksinin trendi gibi faktörler göz önünde tutularak hisse senedi hakkında genel bir değerlendirme yapılır.
Bu genel çerçeve içinde kullanılan bazı önemli araçlar vardır. Cazip sektör tespit edebilmek için, sektörlerde faaliyet gösteren şirketleri inceleyip karşılaştırmalar yapmak gerekir. Şirket incelemesi içinde temel analiz tekniği kullanarak mali tablolara bakılır.
TEMEL ANALİZDEKİ KONULAR:
Mali Tablolar: Mali tablolar üç ana tablodan oluşur. Bunlar bilanço, gelir tablosu ve nakit akım tablosudur.
Bilanço: Bilanço şirketin tüm aktiflerini, borçlarını ve özsermayesini gösterir. Tek bir andaki pozisyonu gösterdiğinden dolayı şirketin fotoğrafını çeken bir nitelik taşır. Dönemler itibariyle şirketin bilançosunda karşılaştırma yapılır. Bilançonun alt kalemleri şöyle sıralanır:
Aktifler -- iki ana kalemden oluşur; Dönen Varlıklar ve Duran Varlıklar.
Dönen Varlıklar şirketin en likit aktiflerini gösterir, yani nakit, nakit benzeri araçlar, alacaklar ve stoklar.
Duran Varlıklar şirketin likit olmayan aktiflerini gösterir, yani uzun vadeli alacaklar, iştirakler ve maddi duran varlıklar.
Pasifler -- üç ana kalemden oluşur; Kısa Vadeli Borçlar, Uzun Vadeli Borçlar ve Öz sermaye. Borçlar, genelde finansal ve ticari olarak ikiye ayrılır. Öz sermaye altında şirketin sermayesi, yedekleri, yeniden değerleme artış fonu ve net kar gösterilir.
Gelir Tablosu: Gelir tablosu şirketin dönem içindeki satışlarını, satışların maliyetlerini, faaliyet giderlerini, faaliyet dışı gelir-giderini, vergi karşılıklarını ve kar/zararını gösterir.
Nakit Akım Tablosu: Faaliyet karına nakit çıkışı gerektirmeyen kalemler ilave edilir, işletme sermayesi değişimleri ve finansal hareketlere bakılır.
Bu tablolardan ortaya çıkan rasyolar yatırım kararlarınız için çok önemli bir yol göstericidir. Rasyoları inceleyerek şirketler hakkında sağlıklı bilgi edinebilirsiniz. Bu incelemelerde size şirketin durumu ve geleceği hakkında önemli ipuçları verecek belli başlı rasyolar şöyle sıralanabilir:
Cari Oran -- Dönen varlıkları, kısa vadeli borçlara oranlar; bu oran ne kadar yüksekse şirket o kadar likit durumdadır. Yani, şirket faaliyetlerinden sonra artı nakit pozisyonda ne oranda kalabildiğini gösterir.
Asit Oranı -- Cari oranın konsantre hali; dönen varlıklardan daha yavaş nakde çevrilebilen kalemler çıkartılır ve bu şirketin nakit pozisyonuna bakılır.
Alacak Devir Hızı -- Şirketin satışlardan doğan alacaklarını tahsil ettiği hızı gösterir; satışlarını ne kadar hızlı nakde çevirebiliyorsa o kadar iyidir.
Stok Devir Hızı -- Üretip stokta tuttuğu malları ne hızla sattığını gösterir; yine bu oran ne kadar hızlıysa o kadar iyidir.
Borç Devir Hızı -- Üretim için satın alınan ara mallar için ödenen borcun ne kadar çabuk geri ödendiğini gösterir; bu oran ne kadar yavaş ise şirket için o kadar iyidir.
Net Nakit Döngüsü -- Alacak devir hızına stok devir hızı eklenir ve borç devir hızı çıkartılır, geriye kalan rakam ise net nakit döngüsüdür. Tüm operasyonlar sonucu şirketin elinde nakit kalıyorsa, net nakit döngüsü rakamı pozitif olur, net nakit döngüsünün negatif çıkması ise şirket borçlu duruma düşüyor demektir.
Borç / Öz sermaye Oranı -- Şirketin, işletme sermayesi ve yatırımlarının finansman ihtiyacını dış kaynaklardan mı (borç) yoksa iç kaynaklardan mı (öz sermaye) karşıladığını gösterir. Ülkemizde dış kaynak finansmanının genelde içsel kaynaklardan daha yüksek maliyetli olduğu düşünülürse bu oranın düşük olması tercih edilir. Ayrıca, sadece finansal borç kalemlerine bakılarak yorumlanabilir veya net borç rakamlara göre de bakılabilir. Net borç ise finansal borçlardan hazır değerler ve menkul değerler cüzdanı düşüldükten sonra bulunur.
Finansman Gideri Karşılama Oranı -- Şirketin faaliyet karı artı net faaliyet kalemlerinin finansman giderlerini ne oranda karşıladığını gösterir. Bu oran ne kadar yüksekse o kadar iyidir.
Kar Marjları -- Brüt, faaliyet, ve net kar rakamlarına bakılır. Ne kadar yüksekse o kadar iyidir. Ayrıca, nakit çıkış gerektirmeyen kalemlere faaliyet karı ilave ederek Vergi, Finansman gideri, Amortisman öncesi Kar (VFAÖK) marjına da bakarak gerçekte şirket operasyonlarından ne kadar kar elde edildiğini gösterir.
Aktif ve Öz sermaye Verimliliği -- Ortalama aktiflerin ve ortalama öz sermayenin net kara bölünmesiyle bulunur. Şirket aktiflerini ve öz sermayesini kullanarak ne kadar kar ettiğini gösterir. Bu rakam ne kadar yüksekse şirket için o kadar iyidir.
Bu rasyolar incelenirken yatay ve dikey analiz uygulamak şirketlerin çeşitli dönemler itibariyle nasıl bir performans gösterdiğini ortaya koyduğu gibi gelecekteki performansı hakkında da önemli ipuçları verir. Yatay ve dikey analiz, dönemler itibariyle şirketin bilanço ve gelir tablosu kalemlerinin nasıl bir değişim gösterdiğinin ve aynı dönem içinde her bir kalemin bilanço veya gelir tablosu içindeki payının incelenmesini ifade eder. Bu paylar da dönemler arası karşılaştırılabilir. Burada, bilinen rasyolar dışında diğer mali tablo kalemleri de incelenmiş olduğu için, önemli değişiklikler olmuşsa yakalanması mümkün olur.
Değerleme Yöntemleri -- Çeşitli değerleme yöntemleri mevcuttur. Genelde proforma mali tablo gerektiren değerleme yöntemleri şöyle sıralanabilir: İndirgenmiş Nakit Akımı; bu yöntemde önümüzdeki yıllar için beklenen nakit akımları bugünkü değere indirgenir. Fakat, ülkemizde halen yüksek enflasyon ve gelecekle ilgili makroekonomik beklentilerin net olmaması bu yönteme olan güveni azaltmaktadır.
Çarpanlara göre değerleme ise daha güncel bir yöntemdir. Burada mevcut piyasa ve sektör çarpanları ile şirketin değeri tespit edilir, fiyat-satış, fiyat-kazanç, fiyat-defter değeri ve firma değeri - VFAÖK çarpanları kullanılır. En son belirtilen çarpanda nasıl VFAÖK nakit çıkışı gerektirmeyen kalemler içeriyorsa, benzer bir şekilde şirketin piyasa değerine net borcu eklenir ki kullandığı net borç da değerlemeye dahil edilmiş olur.
Bu değerleme yöntemlerinin yanı sıra sektöre spesifik değerleme yöntemlerin kullanılması da mümkündür. Örneğin, çimento şirketleri için fiyat-kapasite, enerji dağıtım şirketleri için fiyat-abone ve perakende şirketleri için firma değeri/satış gibi çarpanlar ile değerleme yapılabilir. Bunların dışında ekspertiz değerlemeler (özellikle gayrimenkul yatırım ortaklıkları için) ve elde etme maliyeti değerleme yöntemleri de mevcuttur.
DİĞER FAKTÖRLER
Yukarıdaki incelemeler sanayi şirketleri için geçerlidir ve mali şirketler için farklı rasyolara bakmak gerekir. Mali sektör şirketleri kendi içinde alt sektörlere ayrılır, her alt sektörün ayrı rasyoları vardır. Fakat, her sektör için yatay ve dikey analiz yapmak mümkündür. Ayrıca, bu analizlerden çıkan rasyolarla, genelde mali şirket analiz ve yorumları yapılabilir.
Holdingler -- Özellikle holding şirketleri için ve iştiraki olan diğer şirketler için de net aktif değerlemesi yapılabilir. Bu değerleme yöntemine göre, ilk etapta, şirketin portföyündeki iştiraklerini değerlemek gerekir. İştiraklerden İMKB'ye kote olan şirketler işlem fiyatı ile değerlenir, kote olmayanlar için ise yukarıda bahsi geçen yöntemlerle değerleme yapılır. İştirakler değeri toplanıp diğer aktifler eklenir ve pasifler (özsermaye düşüldükten sonra) çıkartılır. Böylece net aktif değer (NAD) bulunmuş olur. Bu değer, holdingin (şirketin) piyasa değeri (PD) ile karşılaştırılır. NAD, PD'den küçükse hisse senedi fiyatının iskontolu olduğunu gösterir. Holdinglerin konsolide mali tablolarına bakmak da çok faydalı olabilir. Konsolide tablolarla holding iştiraklerinin topluca performansları görülebilir.
Bunların neticesinde, şirket hakkında bir fikir edinip bu bağlamda sağlıklı bir karara varmak mümkün olabilir.
Yeni yatırımcılar bu işi profesyonel olarak yapmadıkları sürece yukarıda bahsi geçen konularda bilgiyi toplayıp analiz yapmaları çok zaman alacağından pek etkin olmayabilir. Dolayısıyla, yeni yatırımcılara en önemli tavsiyemiz, yukarıdaki kavramlara aşina olmaları ve profesyonel danışmanlara başvurmaları. Böylece yeni yatırımcılar en iyi şekilde yönlendirilmiş olurlar.
NELERE DİKKAT ETMELİSİNİZ?
Tasarruf sahiplerinin birikimlerinin bir bölümünü hisse senedinde değerlendirmesi yerinde bir seçimdir. Tasarrufların ne kadarının hisse senedinde değerlendirileceği ise tamamen yatırımcının risk profiline bağlıdır. Yatırımcılar hisse senedi yatırımlarını ya A tipi fon alarak ya da kendi portföylerini oluşturarak gerçekleştirebilir.
Kendi portföylerini oluşturmak isteyen yatırımcıların iyi bir getiri sağlayabilmeleri için bazı kriterlere bakmaları gerekir. Her şeyden önce portföyleri farklı sektörlerden ve farklı sermaye yapıları olan şirketlerden oluşmalıdır. Bir hisse senedini portföyünüze almayı düşünüyorsanız şu kriterlere de dikkat edilmelisiniz:
1) Sektörün Cazibesi. Şirketin içinde bulunduğu sektör hakkında bilgi toplamalısınız. Bu sektörün potansiyelini, sorunlarırı ve özelliklerini araştırmanız yerinde olur. Burada satışların kalitesi önemlidir. Ortalama brüt kar marjının yeterince yüksek olup olmadığını da göz önünde bulundurmalısınız. Sektörün cazibesini ölçmek için bakılması gereken diğer faktörler ise; uzun vadeli büyüme potansiyeli, sektör-şirketin yaşam eğrisinin hangi noktasında bulunduğu, ortalama veya potansiyel karlılık, sektördeki rekabettir. En yüksek karlılığa veya potansiyel karlılık gösterecek sektörlere yatırım yapmanız yerinde bir karar olacaktır.
2) Şirketin Sektördeki Konumu. Cazip bir sektörü tespit ettikten sonra, o sektörde lider konumundaki şirketleri tespit etmelisiniz. Burada bakılması gerekenler; yüksek satış büyümesi, yüksek pazar payı ve sektörde dominant pozisyonu olup olmadığı gibi kriterlerdir.
3) İşletme Kalitesi. En çok büyüme potansiyeline sahip sektördeki en iyi şirketi tespit ettikten sonra, bu şirketin faaliyetlerinin kalitesi hakkında araştırma yapmanız gerekiyor. Faaliyetlerin ve yönetimin rasyonelliği; bu bağlamda karlılığı, büyüme yolları, fırsatları ve rekabetteki konumu yatırım kararlarında stratejik önem taşır. Yöneticilerin tecrübesi ve yönetimin geçmişi gibi detaylara bakmanın yanı sıra su sorulara cevap arayın: Bu işletme ne kadar karlı hale gelebilir? İşletmenin uzun vadeli getirisi nedir? Şirketin varlıkları yeni büyüme olanaklarına kanalize edilebiliyor mu? Şirketin sürdürülebilir rekabet avantajları var mı?..
Şirketleri mercek altına aldığınız bu araştırmalarda şu noktayı unutmayın: Uzun vadeli yatırımcılar için işletme kalitesi değerlemeden çok daha önemlidir. İşletme kalitesi şirketin nakit akımı üretme kapasitesini belirler, bu da nihai olarak hisse senedi fiyatını tespit eder.
4) Yatırımın İstikrarı. İşletmenin sürekliliği çok önemlidir. Olgun sektörler süreklilik arz eden nakit akımlarına (veya faaliyet kar ve net kar'a) sahiptirler. Yeni ve geleceği belli olmayan sektörlere göre olgun sektörlerin riski daha azdır. Yatırımın istikrarı, üstteki kriterleri de kapsayıp bir şirkete yatırım yapmanın ne kadar riskli olduğunu göstermeye çalışır.
5) Genel Değerlendirme. Bu kriterde tüm yukarıda bahsi geçen konulara ilave olarak şirket hisse senedinin fiyatı, şirkete ilişkin söylentiler, ekonominin gidişatı, borsa endeksinin trendi gibi faktörler göz önünde tutularak hisse senedi hakkında genel bir değerlendirme yapılır.
Bu genel çerçeve içinde kullanılan bazı önemli araçlar vardır. Cazip sektör tespit edebilmek için, sektörlerde faaliyet gösteren şirketleri inceleyip karşılaştırmalar yapmak gerekir. Şirket incelemesi içinde temel analiz tekniği kullanarak mali tablolara bakılır.
TEMEL ANALİZDEKİ KONULAR:
Mali Tablolar: Mali tablolar üç ana tablodan oluşur. Bunlar bilanço, gelir tablosu ve nakit akım tablosudur.
Bilanço: Bilanço şirketin tüm aktiflerini, borçlarını ve özsermayesini gösterir. Tek bir andaki pozisyonu gösterdiğinden dolayı şirketin fotoğrafını çeken bir nitelik taşır. Dönemler itibariyle şirketin bilançosunda karşılaştırma yapılır. Bilançonun alt kalemleri şöyle sıralanır:
Aktifler -- iki ana kalemden oluşur; Dönen Varlıklar ve Duran Varlıklar.
Dönen Varlıklar şirketin en likit aktiflerini gösterir, yani nakit, nakit benzeri araçlar, alacaklar ve stoklar.
Duran Varlıklar şirketin likit olmayan aktiflerini gösterir, yani uzun vadeli alacaklar, iştirakler ve maddi duran varlıklar.
Pasifler -- üç ana kalemden oluşur; Kısa Vadeli Borçlar, Uzun Vadeli Borçlar ve Öz sermaye. Borçlar, genelde finansal ve ticari olarak ikiye ayrılır. Öz sermaye altında şirketin sermayesi, yedekleri, yeniden değerleme artış fonu ve net kar gösterilir.
Gelir Tablosu: Gelir tablosu şirketin dönem içindeki satışlarını, satışların maliyetlerini, faaliyet giderlerini, faaliyet dışı gelir-giderini, vergi karşılıklarını ve kar/zararını gösterir.
Nakit Akım Tablosu: Faaliyet karına nakit çıkışı gerektirmeyen kalemler ilave edilir, işletme sermayesi değişimleri ve finansal hareketlere bakılır.
Bu tablolardan ortaya çıkan rasyolar yatırım kararlarınız için çok önemli bir yol göstericidir. Rasyoları inceleyerek şirketler hakkında sağlıklı bilgi edinebilirsiniz. Bu incelemelerde size şirketin durumu ve geleceği hakkında önemli ipuçları verecek belli başlı rasyolar şöyle sıralanabilir:
Cari Oran -- Dönen varlıkları, kısa vadeli borçlara oranlar; bu oran ne kadar yüksekse şirket o kadar likit durumdadır. Yani, şirket faaliyetlerinden sonra artı nakit pozisyonda ne oranda kalabildiğini gösterir.
Asit Oranı -- Cari oranın konsantre hali; dönen varlıklardan daha yavaş nakde çevrilebilen kalemler çıkartılır ve bu şirketin nakit pozisyonuna bakılır.
Alacak Devir Hızı -- Şirketin satışlardan doğan alacaklarını tahsil ettiği hızı gösterir; satışlarını ne kadar hızlı nakde çevirebiliyorsa o kadar iyidir.
Stok Devir Hızı -- Üretip stokta tuttuğu malları ne hızla sattığını gösterir; yine bu oran ne kadar hızlıysa o kadar iyidir.
Borç Devir Hızı -- Üretim için satın alınan ara mallar için ödenen borcun ne kadar çabuk geri ödendiğini gösterir; bu oran ne kadar yavaş ise şirket için o kadar iyidir.
Net Nakit Döngüsü -- Alacak devir hızına stok devir hızı eklenir ve borç devir hızı çıkartılır, geriye kalan rakam ise net nakit döngüsüdür. Tüm operasyonlar sonucu şirketin elinde nakit kalıyorsa, net nakit döngüsü rakamı pozitif olur, net nakit döngüsünün negatif çıkması ise şirket borçlu duruma düşüyor demektir.
Borç / Öz sermaye Oranı -- Şirketin, işletme sermayesi ve yatırımlarının finansman ihtiyacını dış kaynaklardan mı (borç) yoksa iç kaynaklardan mı (öz sermaye) karşıladığını gösterir. Ülkemizde dış kaynak finansmanının genelde içsel kaynaklardan daha yüksek maliyetli olduğu düşünülürse bu oranın düşük olması tercih edilir. Ayrıca, sadece finansal borç kalemlerine bakılarak yorumlanabilir veya net borç rakamlara göre de bakılabilir. Net borç ise finansal borçlardan hazır değerler ve menkul değerler cüzdanı düşüldükten sonra bulunur.
Finansman Gideri Karşılama Oranı -- Şirketin faaliyet karı artı net faaliyet kalemlerinin finansman giderlerini ne oranda karşıladığını gösterir. Bu oran ne kadar yüksekse o kadar iyidir.
Kar Marjları -- Brüt, faaliyet, ve net kar rakamlarına bakılır. Ne kadar yüksekse o kadar iyidir. Ayrıca, nakit çıkış gerektirmeyen kalemlere faaliyet karı ilave ederek Vergi, Finansman gideri, Amortisman öncesi Kar (VFAÖK) marjına da bakarak gerçekte şirket operasyonlarından ne kadar kar elde edildiğini gösterir.
Aktif ve Öz sermaye Verimliliği -- Ortalama aktiflerin ve ortalama öz sermayenin net kara bölünmesiyle bulunur. Şirket aktiflerini ve öz sermayesini kullanarak ne kadar kar ettiğini gösterir. Bu rakam ne kadar yüksekse şirket için o kadar iyidir.
Bu rasyolar incelenirken yatay ve dikey analiz uygulamak şirketlerin çeşitli dönemler itibariyle nasıl bir performans gösterdiğini ortaya koyduğu gibi gelecekteki performansı hakkında da önemli ipuçları verir. Yatay ve dikey analiz, dönemler itibariyle şirketin bilanço ve gelir tablosu kalemlerinin nasıl bir değişim gösterdiğinin ve aynı dönem içinde her bir kalemin bilanço veya gelir tablosu içindeki payının incelenmesini ifade eder. Bu paylar da dönemler arası karşılaştırılabilir. Burada, bilinen rasyolar dışında diğer mali tablo kalemleri de incelenmiş olduğu için, önemli değişiklikler olmuşsa yakalanması mümkün olur.
Değerleme Yöntemleri -- Çeşitli değerleme yöntemleri mevcuttur. Genelde proforma mali tablo gerektiren değerleme yöntemleri şöyle sıralanabilir: İndirgenmiş Nakit Akımı; bu yöntemde önümüzdeki yıllar için beklenen nakit akımları bugünkü değere indirgenir. Fakat, ülkemizde halen yüksek enflasyon ve gelecekle ilgili makroekonomik beklentilerin net olmaması bu yönteme olan güveni azaltmaktadır.
Çarpanlara göre değerleme ise daha güncel bir yöntemdir. Burada mevcut piyasa ve sektör çarpanları ile şirketin değeri tespit edilir, fiyat-satış, fiyat-kazanç, fiyat-defter değeri ve firma değeri - VFAÖK çarpanları kullanılır. En son belirtilen çarpanda nasıl VFAÖK nakit çıkışı gerektirmeyen kalemler içeriyorsa, benzer bir şekilde şirketin piyasa değerine net borcu eklenir ki kullandığı net borç da değerlemeye dahil edilmiş olur.
Bu değerleme yöntemlerinin yanı sıra sektöre spesifik değerleme yöntemlerin kullanılması da mümkündür. Örneğin, çimento şirketleri için fiyat-kapasite, enerji dağıtım şirketleri için fiyat-abone ve perakende şirketleri için firma değeri/satış gibi çarpanlar ile değerleme yapılabilir. Bunların dışında ekspertiz değerlemeler (özellikle gayrimenkul yatırım ortaklıkları için) ve elde etme maliyeti değerleme yöntemleri de mevcuttur.
DİĞER FAKTÖRLER
Yukarıdaki incelemeler sanayi şirketleri için geçerlidir ve mali şirketler için farklı rasyolara bakmak gerekir. Mali sektör şirketleri kendi içinde alt sektörlere ayrılır, her alt sektörün ayrı rasyoları vardır. Fakat, her sektör için yatay ve dikey analiz yapmak mümkündür. Ayrıca, bu analizlerden çıkan rasyolarla, genelde mali şirket analiz ve yorumları yapılabilir.
Holdingler -- Özellikle holding şirketleri için ve iştiraki olan diğer şirketler için de net aktif değerlemesi yapılabilir. Bu değerleme yöntemine göre, ilk etapta, şirketin portföyündeki iştiraklerini değerlemek gerekir. İştiraklerden İMKB'ye kote olan şirketler işlem fiyatı ile değerlenir, kote olmayanlar için ise yukarıda bahsi geçen yöntemlerle değerleme yapılır. İştirakler değeri toplanıp diğer aktifler eklenir ve pasifler (özsermaye düşüldükten sonra) çıkartılır. Böylece net aktif değer (NAD) bulunmuş olur. Bu değer, holdingin (şirketin) piyasa değeri (PD) ile karşılaştırılır. NAD, PD'den küçükse hisse senedi fiyatının iskontolu olduğunu gösterir. Holdinglerin konsolide mali tablolarına bakmak da çok faydalı olabilir. Konsolide tablolarla holding iştiraklerinin topluca performansları görülebilir.
Bunların neticesinde, şirket hakkında bir fikir edinip bu bağlamda sağlıklı bir karara varmak mümkün olabilir.
Yeni yatırımcılar bu işi profesyonel olarak yapmadıkları sürece yukarıda bahsi geçen konularda bilgiyi toplayıp analiz yapmaları çok zaman alacağından pek etkin olmayabilir. Dolayısıyla, yeni yatırımcılara en önemli tavsiyemiz, yukarıdaki kavramlara aşina olmaları ve profesyonel danışmanlara başvurmaları. Böylece yeni yatırımcılar en iyi şekilde yönlendirilmiş olurlar.
Takasbank Nedir?
Takasbank Nedir?
İMKB'de işlem gören senetlerin muhafazası ile görevli olan İMKB Takas ve Saklama Bankası A.Ş., böylece işlemlerin düzgün olarak işlenmesi ve düzenli olarak tutulmasına faydası olmaktadır. Kote olan senetlerin büyük bir kısmı burada muhafaza edildiği için ayrıca fiziki bir dolaşıma, hatta şirketlerin senet basma külfetinden kurtarmaktadır; şöyleki, İMKB'deki işlemler elektronik ortamda yapıldığından burada fiziki bir dolaşım olmamaktadır, bu durum da gereksiz sayıda senet basılması külfetinden şirketleri kurtarmaktadır.
--------------------------------------------------------------------------------
Glossary
Menkul Kıymet
Taşınabilir nitelikte ekonomik kıymet ifade eden ve paraya çevrilmesi yada parayla ifade edilmesi mümkün olan kıymetli evraktır.
Borsa
Belirli ticaret merkezlerinde belirli tarihlerde alıcı ve satıcının bir araya gelerek menkul değerlerin fiyatlarını saptadıkları yer.
Döviz Borsası
Foreign Exchange. Döviz arz edenlerle döviz talep edenlerin karşılaştıkları, ulusal paraların birbirlerine çevrildikleri standartlaştırılmış piyasalar.
Emtia Borsaları
Commodity Exchange. Ticarete konu olabilen malların alım ve satımının gerçekleştirildiği standartlaştırılmış piyasalar.
Tezgah Üstü Piyasa
OTC; Over The Counter. Değerli evrakların ticaretinin yapıldığı standardize edilmemiş piyasalardır.
Hedging Çitleme.
Nakit piyasada bulunan bir pozisyondan oluşan risklerden diğer piyasalarda (futures, options vs.) pozisyon alarak korunmadır.
Atıl Kapasite
Bir üretim biriminde, mevcut olan fakat kullanılamayan kapasite.
Know-How Bir işletme tarafından, o işletmenin üretim yöntemlerinin yada teknolojisinin, aynı dalda çalışan, yada aynı işi yapmaya çalışan bir başka firmaya satılması veya kiralanması.
Çıkarılmış Sermaye
Kayıtlı sermaye sistemine tabi ortaklıkların satışı yapılmış (ihraç edilmiş) hisse senetlerini temsil eden sermayelerdir.
Ödenmiş Sermaye
Esas sermaye sistemine tabi ortaklıklarda, ortaklarca taahhüt edilen sermayenin nakden ödenmiş kısmıdır.
Nominal Değer
Menkul değerlerin üzerinde yazılı olan değerdir
Lot
Hisse senetleri piyasasında işlem birimidir. İMKB Hisse Senetleri Piyasası'nda, 1 Lot 1.000 adet hisse senedini veya 1.000.000 TRL nominal değerli hisse senedini ifade eder.
Underwritting
Taahhütlü Aracılık Yüklenimi. Aracı Kuruluşun bir şirketin hisse senetlerinin halka arzı esnasında senetlerin ihracını garanti vererek üstlenir ve satılamayan senetleri kendisi satın alır.
Convertible Bonds
Hisse senedine dönüştürülebilir tahvil.
Bondholder
Tahvil Sahibi.
Konsorsiyum
İki veya daha fazla işletmenin belirli bir projenin uygulanması konusunda yapmış oldukları işbirliği.
OTC (over the counter)
Tezgah üstü piyasalar. Tezgah üstü piyasalarda, sermaye piyasasına aracılık eden kurumlar, kendi aralarında bir borsanın belirleyici kural ve tüzüklerine uyma zorunluğu duymadan işlem (alım/satım) yaparlar. Bugün en gelişmiş piyasalardan biri olan Amerika Birleşik Devletlerinde bazı küçük işlem hacmine sahip firmalar, borsa haricinde OTC olarak işlem görürler.
İMKB'de işlem gören senetlerin muhafazası ile görevli olan İMKB Takas ve Saklama Bankası A.Ş., böylece işlemlerin düzgün olarak işlenmesi ve düzenli olarak tutulmasına faydası olmaktadır. Kote olan senetlerin büyük bir kısmı burada muhafaza edildiği için ayrıca fiziki bir dolaşıma, hatta şirketlerin senet basma külfetinden kurtarmaktadır; şöyleki, İMKB'deki işlemler elektronik ortamda yapıldığından burada fiziki bir dolaşım olmamaktadır, bu durum da gereksiz sayıda senet basılması külfetinden şirketleri kurtarmaktadır.
--------------------------------------------------------------------------------
Glossary
Menkul Kıymet
Taşınabilir nitelikte ekonomik kıymet ifade eden ve paraya çevrilmesi yada parayla ifade edilmesi mümkün olan kıymetli evraktır.
Borsa
Belirli ticaret merkezlerinde belirli tarihlerde alıcı ve satıcının bir araya gelerek menkul değerlerin fiyatlarını saptadıkları yer.
Döviz Borsası
Foreign Exchange. Döviz arz edenlerle döviz talep edenlerin karşılaştıkları, ulusal paraların birbirlerine çevrildikleri standartlaştırılmış piyasalar.
Emtia Borsaları
Commodity Exchange. Ticarete konu olabilen malların alım ve satımının gerçekleştirildiği standartlaştırılmış piyasalar.
Tezgah Üstü Piyasa
OTC; Over The Counter. Değerli evrakların ticaretinin yapıldığı standardize edilmemiş piyasalardır.
Hedging Çitleme.
Nakit piyasada bulunan bir pozisyondan oluşan risklerden diğer piyasalarda (futures, options vs.) pozisyon alarak korunmadır.
Atıl Kapasite
Bir üretim biriminde, mevcut olan fakat kullanılamayan kapasite.
Know-How Bir işletme tarafından, o işletmenin üretim yöntemlerinin yada teknolojisinin, aynı dalda çalışan, yada aynı işi yapmaya çalışan bir başka firmaya satılması veya kiralanması.
Çıkarılmış Sermaye
Kayıtlı sermaye sistemine tabi ortaklıkların satışı yapılmış (ihraç edilmiş) hisse senetlerini temsil eden sermayelerdir.
Ödenmiş Sermaye
Esas sermaye sistemine tabi ortaklıklarda, ortaklarca taahhüt edilen sermayenin nakden ödenmiş kısmıdır.
Nominal Değer
Menkul değerlerin üzerinde yazılı olan değerdir
Lot
Hisse senetleri piyasasında işlem birimidir. İMKB Hisse Senetleri Piyasası'nda, 1 Lot 1.000 adet hisse senedini veya 1.000.000 TRL nominal değerli hisse senedini ifade eder.
Underwritting
Taahhütlü Aracılık Yüklenimi. Aracı Kuruluşun bir şirketin hisse senetlerinin halka arzı esnasında senetlerin ihracını garanti vererek üstlenir ve satılamayan senetleri kendisi satın alır.
Convertible Bonds
Hisse senedine dönüştürülebilir tahvil.
Bondholder
Tahvil Sahibi.
Konsorsiyum
İki veya daha fazla işletmenin belirli bir projenin uygulanması konusunda yapmış oldukları işbirliği.
OTC (over the counter)
Tezgah üstü piyasalar. Tezgah üstü piyasalarda, sermaye piyasasına aracılık eden kurumlar, kendi aralarında bir borsanın belirleyici kural ve tüzüklerine uyma zorunluğu duymadan işlem (alım/satım) yaparlar. Bugün en gelişmiş piyasalardan biri olan Amerika Birleşik Devletlerinde bazı küçük işlem hacmine sahip firmalar, borsa haricinde OTC olarak işlem görürler.
İştirak Etme Amacı Ne Olabilir?
İştirak Etme Amacı Ne Olabilir?
Bir şirket, gereksiniminin üzerindeki fonları, iki nedenden dolayı başka bir şirketin sermayesine ortak olma yoluyla ekler. İlki, iyi bir getiri beklentisiyle, klasik bir yatırımcı mantığı ile bu yatırımını yapabilir. İkinci olarak, bunu anafaaliyetleri ile ilişkili olarak yapabilir. Örneğin, ürünlerinin pazarlamasını yapan şirketlere, hammadde üreten bir şirkete, başka bir şirketle ortak olarak benzer bir alanda üretim yapmak üzere vb. şeklinde olabilir.
Bir şirket, gereksiniminin üzerindeki fonları, iki nedenden dolayı başka bir şirketin sermayesine ortak olma yoluyla ekler. İlki, iyi bir getiri beklentisiyle, klasik bir yatırımcı mantığı ile bu yatırımını yapabilir. İkinci olarak, bunu anafaaliyetleri ile ilişkili olarak yapabilir. Örneğin, ürünlerinin pazarlamasını yapan şirketlere, hammadde üreten bir şirkete, başka bir şirketle ortak olarak benzer bir alanda üretim yapmak üzere vb. şeklinde olabilir.
İştirak Çeşitleri Nelerdir?
İştirak Çeşitleri Nelerdir?
Yukarıdaki tanımdan hareketle iştirak çeşitlerini ikiye ayırabiliriz: ana şirketin, ortak olduğu şirkette %50'den fazla oy hakkına sahip ise ortak olunan şirket bir bağlı ortaklıktır. Eğer çoğunluk ana şirkette değil ise basit anlamda iştirak (bağımsız ortaklık) denir.
Yukarıdaki tanımdan hareketle iştirak çeşitlerini ikiye ayırabiliriz: ana şirketin, ortak olduğu şirkette %50'den fazla oy hakkına sahip ise ortak olunan şirket bir bağlı ortaklıktır. Eğer çoğunluk ana şirkette değil ise basit anlamda iştirak (bağımsız ortaklık) denir.
İştirak Nedir?
İştirak Nedir?
İştirak, bir şirketin başka bir şirkette sermayesinde ortaklığı söz konusu olması durumunda, sermayelerinde payları oldukları şirketlere denir.
İştirak, bir şirketin başka bir şirkette sermayesinde ortaklığı söz konusu olması durumunda, sermayelerinde payları oldukları şirketlere denir.
Yatırımcı Kimdir?
Yatırımcı Kimdir?
İnsanlar gelirlerinin harcamalar kısmından arta kalanlarını, ileriki bir tarihte kullanmak üzere saklamak ve gelir getiren bir enstrumanda değerlendirmek istiyecektir. Yatırım aracı olarak tanımladığımız, ileride bize artı olarak bir gelir getirme fırsatı sunan enstrumanlara yatırım yapan kişilere yatırımcı denir. İMKB'de hisse senedi sahipleri (stockholder, shareholder) birer yatırımcıdır. Çünkü ileride belli bir gelir elde etme umuduyla yatırım yapan şahıslardır.
İnsanlar gelirlerinin harcamalar kısmından arta kalanlarını, ileriki bir tarihte kullanmak üzere saklamak ve gelir getiren bir enstrumanda değerlendirmek istiyecektir. Yatırım aracı olarak tanımladığımız, ileride bize artı olarak bir gelir getirme fırsatı sunan enstrumanlara yatırım yapan kişilere yatırımcı denir. İMKB'de hisse senedi sahipleri (stockholder, shareholder) birer yatırımcıdır. Çünkü ileride belli bir gelir elde etme umuduyla yatırım yapan şahıslardır.
Holding ve Şirketler Grubu Ne Demektir? Ne İşe Yararlar?
Holding ve Şirketler Grubu Ne Demektir? Ne İşe Yararlar?
Bir kişinin, bir grup girişimcinin veya bir ailenin birçok alanda faaliyet gösteren şirketleri olabilir. Fazla büyük olmanın bir sonucu ise bu şirketlerin yönetimlerinin zorlaşması ve ortak bir misyon etrafında idare edilme güçlüğüdür. Böyle bir durumda şirket sahipleri, bu şirketleri belli bir çatı altında toplama ihtiyacı içinde olabilirler. Bu ise ya bir holding kurma veya bir şirketler grubu oluşturmaktan geçer.
Holding şirketleri, üretim ve satış türü faaliyetlerde bulunmayan ve belli bir faaliyet alanları olan şirketlere iştirak eden ve genellikle böyle şirketlerin büyük ortağı durumunda olan anonim şirketlerdir. Holding şirketlerinin kuruluş ve varoluş nedenleri birden çok şirkete iştirak etmek ve bu şirketleri yönlendirmek/kontrol etmek olduğundan sermaye şirketleri sınıfında bulunmaktadırlar. Holding şirketlerin sahipleri genellikle bir çok şirketin sahipleri olup, bu paylarını holdinglere devrederler ve bu yolla o şirketlerin yönetimlerini tek elde toplarlar.
Şirketler Grubu, yine aynı mantıktan yola çıkan şirket sahibi veya sahipleri, bunu bir başka şirket aracılıyla değil, direkt kendileri, bu şirketleri biraraya getirerek yönetmek isterler. Basit anlamda, şirketler grubu, aynı kişi veya kişilerin sahip olduğu şirketlerin bir araya getirilmesidir. Şirketler grubunda genellikle şirket sayısı fazla değildir, buna karşın holdinglerde en az yedidir (kanuni gereklilik).
Bir kişinin, bir grup girişimcinin veya bir ailenin birçok alanda faaliyet gösteren şirketleri olabilir. Fazla büyük olmanın bir sonucu ise bu şirketlerin yönetimlerinin zorlaşması ve ortak bir misyon etrafında idare edilme güçlüğüdür. Böyle bir durumda şirket sahipleri, bu şirketleri belli bir çatı altında toplama ihtiyacı içinde olabilirler. Bu ise ya bir holding kurma veya bir şirketler grubu oluşturmaktan geçer.
Holding şirketleri, üretim ve satış türü faaliyetlerde bulunmayan ve belli bir faaliyet alanları olan şirketlere iştirak eden ve genellikle böyle şirketlerin büyük ortağı durumunda olan anonim şirketlerdir. Holding şirketlerinin kuruluş ve varoluş nedenleri birden çok şirkete iştirak etmek ve bu şirketleri yönlendirmek/kontrol etmek olduğundan sermaye şirketleri sınıfında bulunmaktadırlar. Holding şirketlerin sahipleri genellikle bir çok şirketin sahipleri olup, bu paylarını holdinglere devrederler ve bu yolla o şirketlerin yönetimlerini tek elde toplarlar.
Şirketler Grubu, yine aynı mantıktan yola çıkan şirket sahibi veya sahipleri, bunu bir başka şirket aracılıyla değil, direkt kendileri, bu şirketleri biraraya getirerek yönetmek isterler. Basit anlamda, şirketler grubu, aynı kişi veya kişilerin sahip olduğu şirketlerin bir araya getirilmesidir. Şirketler grubunda genellikle şirket sayısı fazla değildir, buna karşın holdinglerde en az yedidir (kanuni gereklilik).
Ortak Ne Demektir?
Ortak Ne Demektir?
Şirketler belli bir faaliyette bulunmak üzere bazı şahısların bir araya gelip kurdukları, tüzel kişiliği olan ve ülke mevzuatlarına uymakla mükellef bir kuruluştur. Bu şirketleri kurmak için bir araya gelen kişilere girişimci, tüzel kişilik oluştuktan ve girişimciler bu şirketin sermayelerine iştirak ettikten sonra ortak durumuna gelirler.
Ortaklar, sermayedeki paylarına göre küçük ortak veya büyük ortak olarak adlandırılırlar. Büyük ortakların genellikle şirkette %50'den fazla oy oranları vardır. Günümüzde halka açılmalar yaygınlaştıkça, şirketlerin çok fazla miktarda küçük ortakları oluşmaya başladı.
İMKB'de hisse senedi sahipleri aynı zamanda sahip oldukları şirketlerin hisse senetlerinden doğan bir hak olarak, o şirketlerin birer ortaklarıdır.
Ortaklar kurumsal ortak (fonlar, holdingler, emeklilik fonları vb.) olabilecekleri gibi şahıslar da olabilirler.
Şirketler belli bir faaliyette bulunmak üzere bazı şahısların bir araya gelip kurdukları, tüzel kişiliği olan ve ülke mevzuatlarına uymakla mükellef bir kuruluştur. Bu şirketleri kurmak için bir araya gelen kişilere girişimci, tüzel kişilik oluştuktan ve girişimciler bu şirketin sermayelerine iştirak ettikten sonra ortak durumuna gelirler.
Ortaklar, sermayedeki paylarına göre küçük ortak veya büyük ortak olarak adlandırılırlar. Büyük ortakların genellikle şirkette %50'den fazla oy oranları vardır. Günümüzde halka açılmalar yaygınlaştıkça, şirketlerin çok fazla miktarda küçük ortakları oluşmaya başladı.
İMKB'de hisse senedi sahipleri aynı zamanda sahip oldukları şirketlerin hisse senetlerinden doğan bir hak olarak, o şirketlerin birer ortaklarıdır.
Ortaklar kurumsal ortak (fonlar, holdingler, emeklilik fonları vb.) olabilecekleri gibi şahıslar da olabilirler.
Kaydol:
Kayıtlar (Atom)
